9 dingen die je nog niet wist over de bever
De bever is een verbazingwekkende soort die veel bewonderaars, en helaas ook tegenstanders, heeft. Onterecht als je 't ons vraagt. Het gemak waarmee hij zich in het water voortbeweegt, zijn bouwkundige talenten, ... Je kan de bever alleen maar bewonderen. Ken je deze verrassende anekdotes over dit merkwaardige zoogdier al?
1. Bevers maken parfum
Oké, dat bevers zelf parfum maken is misschien kort door de bocht, maar ze produceren wel een stof die in veel parfums gebruikt wordt. Het is je waarschijnlijk al opgevallen hoe gemakkelijk ze door het water zwemmen, ondanks hun dikke vacht. Dat is geen toeval, maar het werk van castoreum, een speciale stof die ze via klieren in hun cloaca uitscheiden. Elke dag smeren ze zich opnieuw in met deze geurige, olieachtige substantie om hun vacht waterdicht en koudebestendig te maken.
Om castoreum te verkrijgen werd er jarenlang op bevers gejaagd. De lekkere geur was gewild in de parfumindustrie, maar ook in de geneeskundige wereld omwille van het salicylzuur dat afkomstig is uit de wilgen die bevers graag eten. En als je castoreum niet op je huid hebt verstuift, dan bestaat de kans ook nog dat je het als dessert hebt gegeten. De stof werd ook gebruikt in de voedselindustrie om de smaak van vanille te versterken. Tegenwoordig is er voor een deel van die toepassingen gelukkige een volwaardige, plantaardige vervanger gevonden: ricinusolie of castorolie.
2. Bevers dragen een ingebouwde duikbril
Een waterdichte vacht is niet hun enige superkracht om moeiteloos door het water te glijden. Dankzij een soort van ingebouwde duikbril kunnen bevers zowel op het land als onder water zien. Hiervoor maken ze gebruik van een derde ooglid of knipvlies (membrana nictitans). Dankzij dit extra vliesje zijn hun ogen beschermd en hebben ze een perfect onderwaterzicht.
3. Bevers zetten de natuur naar hun hand
Over het algemeen vestigen dieren zich op een plaats die het best bij hun behoeften past. Bevers daarentegen aarzelen niet om hun omgeving zelf aan te passen naargelang hun noden. Ze bouwen dammen om het niveau van bepaalde rivierdelen te verhogen en zo de toegang naar hun verblijfplaats onbereikbaar te maken voor andere dieren. Het helpt ook om de stroming van de rivier te vertragen, want in trager stromend water is het makkelijker om voedsel te vinden. Slechts één andere soort op onze aardbol is in staat om zijn omgeving in deze mate aan te passen: de mens.
4. Bevers verdwenen volledig in de 19e eeuw
De bever was jarenlang loslopend wild waarop de mens volop jaagde omwille van de vele interessante toepassingen: het lekker geurende castoreum, zijn waterdichte pels en zelfs voor zijn vlees, dat vroeger als vis (!) werd beschouwd omdat het zoogdier voornamelijk in het water leeft. Er werd zoveel op bevers gejaagd dat het zoogdier in de19e eeuw volledig verdween uit onze contreien. Pas in het begin van de jaren 1980 werden bevers opnieuw geïntroduceerd in de Eifel. Met succes, want een decennium later werd de bever opnieuw bij ons waargenomen en kreeg hij een beschermde status.
5. Bevers zijn cult(uur)figuren
Het gemoedelijke en ietwat klungelige karakter van de bever kan bij veel filmmakers, auteurs en zelfs videospelproducenten op sympathie rekenen. Franstalige kinderen kennen allemaal de boekenreeks van Père Castor (Vadertje Bever), uitgegeven door Flammarion. Later werden de beververhalen ook verfilmd. Ook in Lady en de Vagebond is het een bever die de heldin in staat stelt om zich te bevrijden van haar muilkorf. Er is zelfs een city-building videogame (Timberborn) waarin alles draait om - jawel - bevers.
6. Bevers hebben ijzersterke tanden
Heb je je ooit al afgevraagd waarom de tanden van een bever niet wit maar felgekleurde zijn? Of hoe hij met zijn snijtanden een enorme boom kan omhakken? De antwoorden zijn gelinkt aan elkaar: de tanden van een bever bevatten ijzerdeeltjes. En die deeltjes zorgen voor ijzersterke tanden met een dieporanje kleur.
7. Bevers maken geen onderscheid tussen man of vrouw
Mannelijke en vrouwelijke bevers zijn niet met het blote oog van elkaar te onderscheiden. Bij de meeste zoogdieren is het verschil vaak makkelijk te herkennen aan hun anatomie, een verschil in grootte, … maar niet bij bevers. Hoe kunnen wij, mensen, het geslacht van een bever dan te weten komen? De aan- of afwezigheid van een penisbeen verklapt veel, maar is geen sinecure in de wilde natuur. Er is namelijk een fysiek onderzoek van de cloaca van de bever voor nodig, en dat is onmogelijk bij een levende bever.
8. Bevers blijven elkaar eeuwig trouw
Wanneer een bever zijn of haar partner kiest, dan is dat voor het leven. Eenmaal ze hun ideale vrouw of man gekozen hebben, paren bevers in de winter. 100 dagen later verwelkomen ze hun jongen. Het echtpaar brengt de kleine bevertjes groot in de familieburcht. Niemand mag er binnen tot de baby’s groot genoeg zijn. Rond de burcht leren ze al op jonge leeftijd zwemmen. De jonge bevers verlaten hun ouders pas wanneer ze klaar zijn om zelf een gezin te stichten. Het jaar daarop begint de hele cyclus dus opnieuw.
9. Bevers zijn essentieel voor de algemene biodiversiteit
Ja, het klopt dat bevers bomen omknagen en bepaalde gebieden onder water zetten door dammen te bouwen. Toch vormen ze geen enkel gevaar voor ons ecosysteem. Integendeel: bevers zorgen net voor het herstel van wetlands, zijn noodzakelijk voor heel wat dier- en plantensoorten in hun habitat én helpen ons de klimaatopwarming te bestrijden. Bovendien versterken hun bouwwerken de rivieroever en vormen hun dammen een natuurlijke filter in vervuilde waterlopen. Kortom, bevers brengen vooral ook heel wat voordelen met zich mee zonder dat we het zien of beseffen.
