Driekoningen in de natuur: de mooiste kroontjes op een rij
Driekoningen, Driekoningen, geef mij een nieuwe hoed … Terwijl verklede kinderen enkel vandaag met een kartonnen kroon op het hoofd aan je deur komen zingen, vind je in onze natuur soorten terug die dag in, dag uit gekroond door het leven gaan. Wij stellen je met een diepe, majesteitelijke buiging onze favoriete ‘koningen’ voor.
De kroontjesknotszwam: een koninklijke schimmel
Nog niet zo gek lang geleden was de kroontjesknotszwam (Artomyces pyxidatus) een zeldzame verschijning in onze streken, maar ondertussen heeft deze fabelachtige schimmel uit de Oorlepelzwamfamilie een stevige voet aan de grond gekregen. Je kan hem vooral terugvinden op dood hout van de wilg, de populier en de abeel. Het licht vleeskleurige of okergele vruchtlichaam van deze zwam heeft veel weg van een ouderwetse kandelaar, waarvan de rechtopstaande armen zich opsplitsen in verschillende takken die telkens eindigen in een kleine, kroonvormige top.
De soort wordt weleens verward met de rechte koraalzwam (Ramaria stricta), maar die is vaak wat kleiner, heeft een iets minder bleke kleur en eerder doornachtige toppen.
De hop: een exotische verentooi
Met zijn zebrapatroon op de vleugels en zijn breed uitwaaierende kuif ziet hij eruit als een uitheemse bewoner van een of ander tropisch regenwoud, maar niets is minder waar: ook bij ons is de hop al gesignaleerd! Jammer genoeg wil dat niet zeggen dat je hem gemakkelijk tegen het kleurrijke lijf kan lopen, want in België is hij momenteel vooral een doortrekker en strijkt hij slechts in heel zeldzame gevallen neer om te broeden. De klimaatverandering kan er echter voor zorgen dat we deze prachtige vogel steeds vaker te zien krijgen.
Niet alleen zijn mooie verenkroon geeft hem een koninklijk aura: in het Oude Egypte en het Oude Griekenland werd de hop als een heilige vogel beschouwd en als dusdanig vereerd.
Het kroontjeskruid: een frêle bloemenkroon
Soms moet je het niet ver zoeken in de natuur. Het kroontjeskruid (Euphorbia helioscopia) heeft zijn naam duidelijk niet gestolen: dit mooie, groengele plantje uit de wolfsmelkfamilie heeft bovenaan de stengel een krans van een vijftal blaadjes, van waaruit zich vijf kleinere stengeltjes vertakken, elk met een geelachtig bloemetje erbovenop. Zo lijkt het wel of dit ‘onkruid’ een kroontje van bloemen draagt. Je kan dit plantje gemakkelijk spotten in je eigen moestuin, in bermen of op akkerland.
Let wel op wanneer je kroontjeskruid wil plukken, want net als de andere leden van de wolfsmelkfamilie bevat de stengel een wit, melkachtig sap dat voor huidirritatie en ontstekingen kan zorgen.
Het edelhert: een vertakt pronkstuk
Een kroon kan bijzonder zwaar zijn om te dragen. Hetindrukwekkende geweivan het edelhert, dat in gevechten tussen mannetjes als kletterend wapen in de strijd gegooid wordt, kan tot wel tien kilo wegen! En dat heeft alles te maken met de woonplaats van het edelhert in kwestie: hoe gunstiger het klimaat en hoe beter het aanwezige voedsel, hoe omvangrijker het vertakte gewei op zijn hoofd. Een pittige krachttraining, als je het ons vraagt …
Maar net als een echte koning draagt ook het edelhert zijn beenachtige kroon niet onafgebroken. Eens de bronsttijd erop zit, neemt de hoeveelheid testosteron in zijn bloed af en lost het bot waarop de stangen groeien langzaam op. Het gewei kan dan van het ene op het andere moment gewoon van zijn kop vallen.
