Het dagboek van Pim: vliegende spinnen
Vorige week was plots de lente in het land. Wanneer de temperaturen boven 20 °C stijgen, komen dieren en planten helemaal tot leven. Of je er nu blij om bent of niet, ook spinnen laten zich weer zien... Pim zag ze letterlijk om z’n oren vliegen!
Spinnen verschuilen zich in de herfst en winter in ruige, grassige kanten van weilanden waar ze goed beschut zijn tegen weer en wind. Eens de lente begint, komen ze weer piepen en willen ze terug naar de weide waar meer voedsel aanwezig is. Om zich naar hun voorjaarsbestemming te begeven, hebben de achtpotige beestjes een efficiënte vervoerswijze ontwikkeld. Ondanks hun lange poten stappen ze niet, maar vliegen ze naar het midden van de weide. Ik was vastberaden om dit gedrag te filmen. Met dank aan een goeie tipgever vond ik een plek waar honderden kleine spinnetjes zich klaarmaakten voor de grote sprong.
Weidepaal of lanceringsplatform?
Als je het aan spinnen vraagt, zeggen ze sowieso lanceringsplatform. Ze gebruiken de paaltjes gretig om de wind te ‘voelen’. Hun pootjes zijn bezaaid met dunne, gevoelige haartjes waarmee ze windrichting en windsterkte kunnen gewaarworden. Via hun achterlijf maken ze ook spindraad aan. Die laten ze met de wind mee wapperen en gebruiken ze daarna om zich te laten meevoeren met de wind. Ik zag hoe de eerste spinnen bovenop de weidepaaltjes klommen en hun pootjes en achterlijf omhoog staken. In welke richting blaast de wind? Wat is de windsterkte? De kleine beestjes nemen eerst poolshoogte, en doen dat elke windvlaag opnieuw, alvorens ze zich lanceren in de lucht. Dat kan makkelijk meerdere uren duren. Het is leuk om zien, maar soms ook frustrerend. De spinnen wachtten die dag geduldig het goede moment af, en ik ook … Helaas stond er die dag nog te veel wind voor de kleine spinnetjes om de sprong te wagen. Ik maakte die dag wel al mooie omgevingsbeelden.
De volgende dag keerde ik ‘s ochtendsvroeg, voor zonsopgang, terug naar dezelfde locatie om de spinnenactiviteit te filmen. Met een speciale macrolens kon ik de kleine geleedpotigen haarscherp in beeld brengen. De eerste uren was het mistig en koud en was er weinig activiteit. Tot de zon begon te schijnen. Tegen de middag waren de eerste spinnen klaar voor hun voorjaarsvlucht. Ze klommen het paaltje op en ik zag de eerste spinnen hun ding doen: met z’n tienen tegelijk klommen ze omhoog. Samen wachtten ze op het goede moment, de juiste wind en goede omstandigheden, om een gat in de lucht te springen. Het weven van de spindraad en de spronggebeuren letterlijk in een oogwenk die soms moeilijk met het blote oog te zien zijn. Gelukkig had ik naast mijn macrolens ook een high speed camera mee om slow motion beelden te draaien. Het resultaat is een mooi, gedetailleerd beeld dat niet zomaar aan je ogen voorbij flitst, maar dat je uitvoerig kan bewonderen. Heel leuk!
Ingenieuze vliegtechnieken
Wist je dat vliegende spinnen makkelijk 300 à 400 meter per vlucht kunnen afleggen en meerdere vluchten na elkaar doen? Zo leggen sommige spinnen verschillende kilometers af op één dag en kunnen ze ook de meest afgelegen plekjes bereiken dankzij de wind.
Ik zag een bont allegaartje van kleine en grote spinnen in verschillende kleuren en variëteiten voor mij. Er zaten o.a. dwergspinnen, wolfspinnen en krabspinnen tussen. De grootste spin was ongeveer zo groot als een muntstuk, anderen waren zo klein als een mier. Zo’n klein spinnetje heeft genoeg aan één draad om te vliegen. De grotere exemplaren weven meerdere draden tot een soort valscherm om zo met de wind meegevoerd te worden. Ingenieus!
Sommige spinnensoorten gebruiken zelfs een elektromagnetisch veld om in de lucht te blijven zweven. Ze kunnen een deel van hun lichaam negatief geladen maken. Dat in combinatie met het negatief geladen aardoppervlak zorgt voor een elektromagnetische spanning. De spinnen worden afgestoten en blijven daardoor in de lucht hangen.
In het late voorjaar keren de spinnen op dezelfde manier terug naar de ruige graskanten van de weide. Ook op dat moment, het duurt slechts een paar dagen, hangt er massaal veel spinrag in de lucht. Voel je tijdens je wandeling in de natuur ineens een zijden draadje tegen je gezicht vliegen? Dan heb je misschien wel achtergebleven spinrag van een vliegende spin gevonden!
