Hoe transformeert een larve tot bij?
De metamorfose die insecten ondergaan wanneer ze volwassen worden, is een onderwerp dat menig natuurliefhebber intrigeert. En we begrijpen waarom: de ene dag zijn ze nog een wormachtige allesvreter, de andere een sierlijk vliegend insect met zes parmantige poten. Onze Natuur-fan en hobby-imker Jos las geboeid op onze website hoe rupsen zichzelf haast volledig verteren voor ze vlinder worden en vroeg zich af of het er bij bijen ook zo aan toe gaat. Onze redactie zocht het uit!
Voor wie de biologielessen uit zijn jeugd even vergeten is, vatten we eerst nog even de levenscyclus van een vlinder of bij samen: uit het ei komt een larve, die vervelt enkele keren tot ze zich terugtrekt in een pop. Na enige tijd van schijnbare rust komt er uit die pop een volwassen insect gekropen. Net zoals vlinders zijn bijen ‘holometabole’ insecten. Dat wil zeggen dat ze een volledige metamorfose ondergaan en als adult (imago) haast geen enkel kenmerk gemeen hebben met hun jongere larvenversies.
Vlinders ondergaan in het popstadium een indrukwekkende metamorfose, want strikt genomen kan je zeggen dat de rups zichzelf verteert: onder invloed van spijsverteringsenzymen in de pop wordt zijn bestaande structuur vernietigd. Enkele overgebleven hompjes cellen – de imaginale schijven – vormen de basis voor de definitieve, adulte vorm van de vlinder en ontwikkelen zich tot organen, antennen, poten en vleugels.
Bij onze honingbijen verloopt de laatste gedaanteverwisseling op een gelijkaardige manier. Wanneer de larve voldoende voedsel heeft opgenomen, sluiten de werksters haar geboortecel af met was zodat het dier in alle rust kan verpoppen. De larve doorloopt een proces dat ‘apoptose’ of ‘zelfvertering’ heet, waarna er zich nieuwe organen kunnen ontwikkelen uit de overgebleven imaginale schijven. Wanneer de adulte bij helemaal ‘af’ is, scheurt ze met haar kaken de waslaag open en komt ze tevoorschijn uit haar cel. Dat alles duurt slechts enkele dagen, afhankelijk van de toekomstige functie van de bij in kwestie. Koninginnen metamorfoseren in slechts 7 dagen, maar om een noeste werkster te creëren hebben bijenpoppen 12 dagen transformatietijd nodig. De darren zijn de hekkensluiters: zij zijn pas na 14 dagen compleet.
Stuur jouw vraag in
Heb jij je altijd al afgevraagd of er ook zwarte bloemen bestaan, waarom een specht geen hoofdpijn krijgt en of vissen ook scheten laten? De redactie van Onze Natuur gaat op zoek naar serieuze antwoorden op originele vragen. Heb je een idee? Stuur jouw vraag in via ons contactformulier en wie weet prijkt het antwoord binnenkort op deze pagina!
STEL JE VRAAG
