M, V of X? Waarom de gele lis liever niet kiest
Het bloeiseizoen van de gele lis is aangebroken. Deze sierlijke plant staat bekend om zijn uitstekende waterzuiverende capaciteiten, en heeft eigenlijk nog veel meer in zijn mars. Of is het ‘haar’ mars? M, V of X. Het wisselt van dag tot dag bij de gele lis. Lees snel verder om te ontdekken hoe dat komt.
Van mei tot juli staan kan je aan de oevers van beken, rivieren, poelen en grotere plassen, maar ook in natte hooilanden en broekbossen gele irisachtige bloemen zien verschijnen. Dan staat de gele lis in bloei. Deze plant herkennen is niet moeilijk. Op de lange, groengrijze stengels, soms tot wel een meter hoog, bloeien knalgele bloemen met drie hangende kroonbladeren en drie rechtopstaande bloemdekbladen.
Net zoals de hazelaar is de gele lis een eenhuizige plant die koste wat het kost zelfbestuiving wil voorkomen door een ingenieuze techniek. De gele lis bloeit namelijk eerst mannelijk. Dan zijn enkel de meeldraden rijp. De nectar van de gele lis bevindt zich helemaal onderin de bloem. Slechts een select clubje van insecten met een lange tong, hommels en zweefvliegen kunnen erbij. Zij pikken het stuifmeel of de pollen op via hun rug. Wanneer zij de volgende dag een andere gele lis bezoeken, is die bloem in de ontvankelijke vrouwelijke bloeifase. De stempel is rijp en buigt zich voorover zodat de bezoekende insecten met hun rug langs de stempel strijken en de pollen daar achterlaten. Zo zorgt de gele lis voor een sterk nageslacht.
Gele lis zorgt voor zuiver water
De gele lis is een sierlijke bloem die gegeerd is in menig tuinvijvers. Daar hebben de waterzuiverende kwaliteiten van de gele lis vast ook iets mee te maken. De gele lis staat met zijn voeten steeds in ondiep water en haalt voedingsstoffen en o.a. zware metalen uit het water. Zo draagt deze plant bij tot een betere waterkwaliteit en is het een indicator voor lage pH-waarden.
Water is naast een voedselbron voor de gele lis ook een manier de zaden te verspreiden. Wanneer de gele bloemen zijn uitgebloeid, groeien de vruchtbeginsels van de gele lis uit tot driekantige doosvruchten. Die vormen een stevige, waterdichte verpakking voor de drie rijen, platte bruine zaden die erin zitten. De zaden bevatten luchtholten zodat ze, wanneer de gele lis haar doosvruchten loslaat, op het wateroppervlak blijven drijven. Zo kunnen ze meegevoerd worden door het stromende water en zich verspreiden over een flinke afstand.
