Wandelen bij warm weer: do’s en don’ts
De hittegolf bereikt stilaan zijn piek. Wie goed naar het weerbericht luistert, weet dat dit niet het moment is om zware trektochten aan te vatten. Maar het blijft natuurlijk vakantie, en met het lange weekend voor de deur kan je er misschien toch niet aan weerstaan om al wandelend een stukje van onze mooie natuur mee te pikken. Of wie weet ben jij wel een van die tienduizenden gekken die zich aan de Dodentocht wagen? Met deze tips vermijd je uitdroging, een zonneslag en andere ongewenste neveneffecten van de zomerse warmte.
Tip 1: Kies het juiste moment
Tot vervelens toe dreunen Sabine en Frank keer op keer hetzelfde wijsje op: géén fysieke inspanningen tussen 12 en 20 uur. Of is het ondertussen al tussen 11 en 22 uur? Hoe het ook zij, wanneer het kwik overdag meer dan 25 graden aangeeft, volg je beter het voorbeeld van onze Zuid-Europeaanse vrienden en sluit je je op achter slot, grendel en rolluiken voor een stevige siësta rond de noen. Wil je toch per se gaan wandelen, doe dat dan ’s ochtends vroeg, wanneer de temperaturen nog draaglijk zijn, of wacht tot na zonsondergang. Dan word je op de koop toe getrakteerd op het mooiste licht – een bonus voor amateurfotografen. Je wandeltempo een versnelling lager schakelen, is ook een aanrader.
Tijdens zwoele dagen let je maar beter extra op. Hangt er bovenop de zomerse temperaturen ook een hoge vochtigheid in de lucht, dan krijgt je lichaam het nog moeilijker om af te koelen. Tel daar nog het slaapgebrek en de bijbehorende vermoeidheid door de warme nachten bij, en je zweetproductie raakt in een mum van tijd helemaal verstoord. Kortom, je lichaam krijgt die overtollige warmte niet meer weggewerkt, wat kan leiden tot een zonneslag, hittekrampen en in het ergste geval zelfs een hitteshock, wat fataal kan aflopen als je niet onmiddellijk medische verzorging toegediend krijgt. Voorzichtigheid kan dus echt levens redden.
Tip 2: Kies de juiste locatie
Het zal je niet verbazen dat de omgevingstemperatuur in een lommerrijk bos een heel stuk lager ligt dan op een Kempense zandvlakte of op een plateau met niets dan kniehoge vegetatie. Droom je er al lang van om de Kalmthoutse heide eens te verkennen, berg die plannen dan nog eventjes op voor koelere tijden. Niet alleen ben je op zo’n open terrein genadeloos blootgesteld aan de brandende zon, ook geldt er dezer dagen een verhoogd risico op heidebrand. Maak dus liever gebruik van de natuurlijke airco van het dichte gebladerte van het Zoniënwoud of de uitgestrekte Ardense bossen, waar je grotendeels in de schaduw kan wandelen.
Een plan B is trouwens nooit een slecht idee. Hittegolven durven namelijk weleens gepaard te gaan met plotse, hevige onweersbuien en die maak je dan weer liever niét midden in een bos mee. Op dagen met extreme weersomstandigheden is het sowieso verstandig om de KMI-app op je telefoon regelmatig te checken, zodat je snel kan anticiperen op veranderingen in de atmosfeer. Laat je je smartphone liever thuis wanneer je in de natuur bent? Dan kan je ook de fauna en flora om je heen wat oplettender in de gaten houden – sommige dieren en planten voelen namelijk feilloos aan wanneer er een onweer zit aan te komen.
Tip 3: Blijf drinken … én eten
Dit riedeltje kunnen we niet genoeg herhalen: drinken, drinken, drinken moet je doen – het liefst de hele dag door en nog vóór je effectief dorst krijgt. Al zwetend verlies je heel veel vocht via je poriën, dus dat moet je voortdurend aanvullen zodat je lichaam optimaal blijft functioneren. Terwijl je op een dag met normale temperaturen zo’n anderhalve tot twee liter moet drinken om gezond te blijven, mag dat tijdens een hittegolf gerust wat meer zijn.
Denk eraan: water op kamertemperatuur is de beste dorstlesser. IJskoud water biedt misschien een frisse ‘quick fix’ voor je organen waar het doorheen spoelt, maar ze warmen na die koude douche heel snel weer op, wat extra energie kost. Bovendien vertraagt het je bloedcirculatie, wat het nóg moeilijker maakt om van die warmte verlost te raken. Neem dus altijd een goedgevulde drinkfles mee wanneer je gaat wandelen bij warm weer.
En ja, hete thee en koffie drinken bij warm weer: het klinkt tegenstrijdig, maar het is géén fabeltje. De warme drank lokt bij je lichaam namelijk een extra zweetreactie uit, waardoor je je achteraf weer wat frisser voelt. Wanneer je je warme wandeling afsluit met een terrasje, kies je dus beter voor een gloeiend hete muntthee dan voor een frisse cola met ijsblokjes.
Toegegeven, zwoele temperaturen nodigen niet bepaald uit tot het verorberen van een uitgebreid lunchpakket, maar toch mag ook een assortiment aan licht verteerbare, hartige snacks niet ontbreken in je rugzak. Al zwetend verlies je namelijk niet alleen vocht, maar ook zout: gemiddeld tussen 1 en 4,7 gram natrium per liter zweet. Door veel water te drinken, ga je ook veel plassen, waardoor je nog meer natrium uitscheidt. Behalve een aangelengde sportdrank – die zowel je vochtbalans op peil houdt als je tekort aan mineralen weer aanvult – neem je dus best ook een paar handjes zoute koekjes, nootjes of chips mee op wandeltocht.
Tip 4: Bescherm je hoofd (en de rest van je lichaam)
Een petje of zonnehoedje op je kop kan een echte lifesaver zijn wanneer je op het warmste moment van de dag niet anders kan dan de volle zon op te zoeken. Niet alleen houdt het de zonnestralen uit je gezicht en beschermt het je hoofdhuid tegen verbranding, het voorkomt ook dat je lichaam te veel warmte opneemt. Je wist misschien al dat je ’s winters best een muts draagt omdat je heel veel lichaamswarmte verliest via je hoofd. Wel, in de zomer werkt dat principe net in de omgekeerde richting.
Uiteraard mag ook een kwalitatieve zonnebril die zoveel mogelijk uv-stralen filtert niet ontbreken. Zeker wanneer je in de buurt van water of zand gaat wandelen, is dit van belang, omdat die ondergronden extra veel zonnestralen reflecteren en je ogen kunnen beschadigen. Ja, zelfs wanneer je in de schaduw wandelt! En geef toe, je ogen wil je nog lang kunnen gebruiken om van al die natuurpracht om je heen te genieten, toch?
Vervolgens kies je best voor een wandeloutfit in luchtige, sneldrogende stoffen die je zweet snel weg van je huid transporteren, om een klam gevoel te vermijden. Kledingstukken die uv-bestendig zijn – te herkennen aan de UPF die vermeld staat op het etiket – krijgen uiteraard de voorkeur, maar wanneer je gewone kledij draagt, let je er best op dat je voor een dichtgeweven stof kiest. Reality check: een simpele katoenen T-shirt biedt eigenlijk amper bescherming tegen de zon. Wat de kleur betreft, zal je keuzes moeten maken. Lichtgekleurde kledij absorbeert minder warmte dan donkere stoffen, maar die laatste houden dan weer meer uv-stralen tegen dan een wit shirt.
En tot slot: smeren tot je erbij neervalt! Zonnecrème met een hoge beschermingsfactor is onmisbaar voor alle stukjes huid die je niet met kledij kan bedekken en voorkomt dat je een roodverbrande huid – of erger nog: huidkanker – overhoudt als pijnlijk souvenir aan je hittegolf-avonturen. Om de twee uur opnieuw insmeren is een absoluut minimum wanneer je niet aan de zon kan ontkomen. Maak van je drink- en snackpauzes dus dankbaar gebruik om ook die tube zonnecrème weer even op te diepen uit je rugzak.
Tip 5: Beperk je bagage
Misschien ben je gewend om bij normale temperaturen regelmatig een zware trekrugzak over je schouders te zwieren voor een pittige tweedaagse langs een uitdagende GR-route, maar doe dat nu gewoon eventjes niet. Met een gewicht van twintig kilo op je rug zit je bij warm weer veel sneller door je energiereserves heen en loop je voor je het weet tegen je eigen fysieke grenzen aan. Een lichte, compacte wandelrugzak met een drinkfles, wat snacks en een lunchpakketje, een tube zonnecrème, je smartphone en eventueel wat contant geld voor een terrasje onderweg volstaan ruimschoots voor een zomerse dagtocht in eigen land.
Tip 6: Durf opgeven
Bij het ochtendgloren, wanneer je vrolijk fluitend je auto aan het startpunt parkeert in de schaduw van een boom en de zon nog niet té hard van jetje geeft, ziet je geplande wandelroute er nog erg realistisch uit. Maar wanneer die grote, gloeiende bol steeds hoger aan de hemel klimt, zijn de kilometers die je voor ogen had misschien plots niet meer zo haalbaar. Hou in dat geval voor ogen dat je er absoluut niks mee bewijst om toch door te zetten en de eindmeet te halen ten koste van je eigen veilig- en gezondheid. Soms word je nu eenmaal overvallen door het snel stijgende kwik en geeft je lichaam aan dat het, welja, simpelweg geen goed idee was om net op die warmste dag van het jaar te gaan wandelen. Neem dus geen onnodige risico’s en kom gewoon op een ander moment nog eens terug om je route af te maken – je zal er veel zorgelozer van kunnen genieten!
