Zeg niet te gauw: ‘t is weer een kauw (in de schouw)
Kauwen staan erom bekend veel tijd en aandacht te besteden aan het bouwen van hun nest. En dat doen ze bij voorkeur op een goed beschutte plek zoals een boomholte. Maar als het even kan, brengen ze hun kroost het liefst van al groot in een schoorsteen – de penthouse onder de vogelverblijven – waar hun jongen veilig en droog zitten. Wist je trouwens dat de kauw niet de enige vogelsoort is die zijn toevlucht zoekt tot zo’n gemetselde kraamkamer?
De kauw, de bekendste schouwbewoner
Wie een groep kauwen in zijn buurt heeft wonen, zal het de afgelopen maanden geweten hebben. Voor deze zwartgevederde kabaalmakers loopt het broedseizoen van het voorjaar tot ver in de zomer, dus zijn ze momenteel nog steeds druk in de weer met het verzamelen van voedsel voor hun kleintjes. Tegen de avond zoeken ze hun soortgenoten op voor een luidkeelse koffieklets in een boom of op een hoogspanningslijn, maar de rest van hun tijd spenderen ze grotendeels op of in de buurt van hun nest.
Zie je regelmatig een koppel kauwen neerstrijken op je dak en hoor je af en toe geritsel in je schouw? Dan is de kans groot dat ze jouw schoorsteen hebben uitgekozen als broedplek. En de kauw is geen bouwtechnische kluns zoals de duif (waarover later meer): hij maakt er zijn werk van en propt de schoorsteenpijp goed vol met allerlei nestmateriaal, tot het nest de gewenste grootte en (on)diepte heeft bereikt. Niet zelden worden er kauwennesten van aanzienlijk formaat gevonden, soms tot wel twee meter hoog!
De kans is trouwens groot dat ook je buren met een koppel huurders in hun schouw te maken hebben. Kauwen zijn immers sociale dieren, die graag in elkaars buurt vertoeven en nestelen. Lekker handig dus dat wij mensen onze huizen zo dicht bij elkaar zetten: zo hebben ook de kauwen in geen tijd een gezellige community opgebouwd en hoeven ze niet ver te vliegen om de laatste roddels uit het dorp op te vangen.
Broedseizoen voorbij? Laat oude nesten verwijderen!
Voor je eigen veiligheid is het belangrijk om tussen september en oktober, wanneer de vogels hun nest verlaten hebben en je verwarming nog niet aanstaat, een firma in te schakelen om de schouw te reinigen en het nest te verwijderen. Waarom?
- De droge takken en ander dor geworden nestmateriaal kunnen in een oogwenk rookvorming (met bijhorende geurhinder en verspreiding van fijnstof) of zelfs een schouwbrand veroorzaken zodra je in het najaar voor het eerst het haardvuur aansteekt.
- Ook wie geen open haard heeft, maar een verwarmingsketel op gas of mazout, zorgt best voor een goede ventilatie in de schouw. Niet alleen omdat het rendement van je CV-ketel lager ligt bij een verstoorde luchtaan- en afvoer (met hoge energiekosten tot gevolg), maar ook om CO-vergiftiging te voorkomen.
Een stevig metalen rooster met mazen van maximaal 3 cm is de enige doeltreffende manier om te verhinderen dat je volgend voorjaar opnieuw een nest op je dak krijgt. Gebruik geen gaasdraad, want die plukken itwat slimme vogels gewoon met hun snavel van je schoorsteen af! Hou de activiteit op je dak dus goed in de gaten en leg tijdig een afspraak met een erkende schoorsteenveger vast.
Welke vogels zitten er nog meer in je schoorsteen?
Meeuwen
Deze grote, witte vogels zijn gek op hooggelegen plaatsen. Een plat of hellende dak met een goed uitzicht over de omgeving – en naderende roofvogels – is dus erg aantrekkelijk voor een meeuw om haar nest te bouwen. Opmerkelijk: een plekje dat minstens aan één kant beschut is tegen weer en wind, zoals een klifwand, kan al volstaan. Je ziet ze dus regelmatig op een dakkapel, tegen een lichtkoepel of achter een schoorsteen nestelen. Op een gebouw waar meerdere schoorstenen dicht bij elkaar staan, bestaat de kans dat een meeuw haar toevlucht zoekt tussen de pijpen in. Maar ook bovenop een schouw knutselen ze met gemak een stevig nest in elkaar.
Proper is zo’n meeuwenfamilie helaas niet … Eens je het nest hebt laten verwijderen, staat je nog een fikse schoonmaakbeurt te wachten om alle uitwerpselen van je dakbedekking te schrobben. Veel mensen met een meeuwennest op hun dak klagen dan ook van geurhinder. Broedende meeuwen kunnen bovendien erg agressief uit de hoek komen wanneer je naar hun gevoel te dicht bij hun kroost komt. Voorkomen is dus beter dan genezen!
Duiven
We moeten het zeggen zoals het is: het mogen dan voortreffelijke navigators zijn, toen het talent voor nesten bouwen uitgedeeld werd, stond de duif duidelijk niet op de eerste rij. Het bestaan van het Twitter-account Bad Pigeon Nests zegt wel genoeg, nietwaar? Maar omdat de duif een holenbroeder is, wordt ook zij aangetrokken door jouw schouw, die alvast een warme, beschutte basis vormt voor haar toekomstige babykamertje.
Met haar twee linkerpootjes zal het echter niet verbazen dat er zo nu en dan eens een duif door haar nest zakt en klem komt te zitten in de schoorsteenpijp of een onzachte landing maakt in de haard. In het eerste geval schakel je best zo snel mogelijk de hulp van een schuursteenveger in, in het tweede geval volstaat het meestal om een raam open te zetten. Eens de duif weer wat bij positieven gekomen is, zal ze op het licht en de geur van de frisse lucht afgaan en naar buiten vliegen. Zitten de veren van de duif vol met roet? Dan breng je haar beter naar een opvangcentrum voor wilde dieren, waar ze schoongemaakt kan worden en wat kan aansterken voor ze weer het luchtruim kiest.
Bos- en steenuilen
Ook bosuilen en steenuilen zijn holenbroeders, die doorgaans hun toevlucht zoeken tot holle bomen, maar ook in een schoorsteen kunnen ze een aantrekkelijke locatie zien om hun nest te bouwen. Wat ze helaas niet zo goed kunnen inschatten, is de diepte van die schoorsteenpijp. Tijdens hun zoektocht naar een geschikte nestplaats durft zo’n uil dus weleens door een schouw te springen en enkele meters naar beneden te tuimelen, waarna hij zijn weg naar boven niet meer vindt. In dat geval schakel je best de brandweer of de medewerkers van het natuurhulpcentrum in, die met behulp van een vernuftig vangroostertje de uil langs bovenaf uit de schoorsteen hengelen.
Twee bosuiltjes op een schoorsteen
Wil je noodlottige valpartijen in de toekomst voorkomen, dan kan je – behalve een rooster plaatsen op je schoorsteen – ook altijd een nestkast voor bosuilen of voor steenuiltjes ophangen in je tuin. Met een beetje geluk verkiezen ze die gezellige houten kast dan boven je schouw. Al bestaat de kans evengoed dat je een koppel kauwen over de vloer krijgt, want die zien in zo’n nestkast natuurlijk ook een aantrekkelijk onderkomen. Wil je liever enkel uiltjes aantrekken, dan voorzie je best een nestkast met anti-kauwensluis.
Hoe weet je of er een vogel in je schouw nestelt?
- Je ziet buiten regelmatig vogels af en aan vliegen met nestmateriaal in hun pootjes, dat ze in de schoorsteen laten vallen.
- Je vindt allerlei twijgjes en takjes of zelfs uitwerpselen op de bodem van je open haard.
- Je hoort binnen in huis geritsel, gekras of vogelgeluiden uit je schouw komen.
- De buitengeluiden (fluitende vogels, voorbijrijdend verkeer) die je normaal gezien via je schouw binnen kan horen, klinken gedempt of zijn helemaal afwezig.
Wist je trouwens dat vogels ook interesse hebben in de verluchtingsuitlaat van je dampkap? Omdat die vaak horizontaal uit de gevel steekt, komen er andere vogels zoals mussen op af. Dit kan je wederom heel eenvoudig voorkomen met een afdekroostertje.
