Kamsalamander

In België is de kamsalamander zeldzamer dan de drie andere soorten watersalamanders die hier leven. Hoewel je hem nog steeds in verschillende delen van het land kan waarnemen, komt zijn voortbestaan niettemin in gevaar. In tegenstelling tot andere salamanders is hij veeleisend wat betreft zijn broedplaatsen. De kamsalamander geeft de voorkeur aan diepe vijvers die rijk zijn aan vegetatie en vochtige gebieden die vaak beschadigd zijn door menselijke activiteiten. Er werden al verschillende initiatieven, zoals de aanleg van een reeks vijvers en natuurreservaten, gelanceerd om zijn voortbestaan te waarborgen.

Herken de kamsalamander

Triturus cristatus

De kamsalamander is de grootste van de vier salamanders die op ons grondgebied aanwezig zijn. In het voorjaar draagt het mannetje een hoge, gekartelde kam, vandaar zijn naam. Dit maakt het mogelijk om hem te onderscheiden van bijvoorbeeld de kleine watersalamander, die een golvende kam heeft. ​

Zo ziet de kamsalamander eruit:

• Zijn huid is korrelig, vochtig en staat vol wratten.
• ​Hij heeft een lange kam die tijdens het broedseizoen over zijn rug en staart loopt.
• Zijn vingers zijn lang, geel en afgezet met zwart.
• Zijn rug is donker van kleur en diepzwart in de fase waarin hij op het land leeft.
• Zijn buik is felgeel met grote, zwarte stippen die doorlopen op zijn flanken.
• De vrouwtjes hebben vaak een lichtere dorsale lijn.

Op het menu

De kamsalamander geniet van kleine, ongewervelde dieren zoals insecten, wormen, schaaldieren, maar ook van kleine vissen, weekdieren of zelfs regenwormen, rupsen en slakken wanneer hij uit het water kruipt. Ook kikkervisjes en vissen- of andere larven speelt hij regelmatig met smaak naar binnen. Dit amfibie is zo gulzig dat hij zelfs kan jagen op larven van zijn eigen soort!

Leefgebied van de kamsalamander

Net als bij andere amfibieën leeft de kamsalamander deels in het water en deels op het land. Hij houdt van het platteland en open landschappen, vlaktes en laaggelegen heuvels. De kamsalamander waardeert de fijnere dingen des levens: hij geeft de voorkeur aan diepe, zonnige waterplassen, die rijk zijn aan waterplanten en indien mogelijk zonder vissen. In deze vijvers zal hij zich ook voortplanten.

In de terrestrische fase is de kamsalamander ’s nachts even actief als overdag, al zal hij zich meestal wel verstoppen om zichzelf te beschermen tegen zijn natuurlijke vijanden, zoals vogels of kleine zoogdieren.

Kamsalamanderliefde

In het vroege voorjaar keert de kamsalamander terug naar het water om zich voort te planten. Hij gaat hiervoor op zoek naar moerassige gebieden. Het mannetje heeft de neiging om kleine territoria te verdedigen, waar hij zich zo goed mogelijk toelegt op het verleiden van het vrouwelijke geslacht. Eerst deponeert hij een zaadzakje op de bladeren van waterplanten, waarna het vrouwtje er haar eitjes bij komt leggen. Over een periode van verschillende weken kan ze tot wel 300 eieren leggen, die geelwit van kleur en zo’n twee millimeter groot zijn. De larven die uit de eitjes komen, zijn 50 tot 80 millimeter groot en hebben al een kleine rugkam. Rond de leeftijd van drie jaar zijn ze seksueel volwassen.

Relatie van de kamsalamander met de mens

De afgelopen dertig jaar is er wereldwijd een afname van het aantal amfibieën waargenomen. Dat komt omdat deze dieren heel gevoelig zijn voor de verandering en vernietiging van hun habitat, door klimaatverandering, vervuiling, toenemende verstedelijking, intensief gebruik van landbouwgrond en de introductie van exotische soorten. 

Deze impact op zijn leefgebied heeft tot gevolg dat soorten zoals de kamsalamander ernstig bedreigd worden. Ook bij ons wordt het diertje steeds zeldzamer en hij is hij zelfs al volledig verdwenen uit Brussel. Daarom wordt de kamsalamander geklasseerd als een bedreigde en beschermde soort.

Wist je dat de kamsalamander …

• kleinere mannetjes dan vrouwtjes heeft? Terwijl het mannetje ongeveer 14 centimeter meet, varieert de grootte van het vrouwtje tussen 16 en 18 centimeter.
• een zogenaamde ‘paraplusoort’ is? Dat betekent dat het behoud van de kamsalamander het bestaan van vele andere soorten die dezelfde habitat delen, mogelijk maakt.
• dankzij het unieke stippenpatroon op zijn buik individueel te identificeren is?
• soms wordt vergeleken met een kleine draak? Dat heeft hij te danken aan zijn gekartelde rugkam.