Dit maakt korstmossen zo bijzonder
Korstmossen kunnen in quasi elke omgeving overleven. In koude of warme gebieden, in een biotoop met veel vijandig of giftige soorten. Ze zijn overal. Je kan korstmossen terugvinden op rotsen, hoog in de bergen tot zelfs in de woestijn of op gekoelde lava. Niet alleen hun sterke overlevingsdrang maakt korstmossen zo bijzonder. Het feit dat ze samengesteld zijn uit schimmels (paddenstoelen) en algen of bacteriën is minstens even fascinerend. Daardoor zijn ze het perfecte voorbeeld van een symbiotische relatie. Wat dat precies is, leggen we je hier met plezier uit.
Korstmossen bestaan dus uit twee delen: schimmels en algen (of bacteriën). Twee delen die sterk afhankelijk zijn van elkaar en dus een symbiotische relatie hebben. De schimmel dient namelijk als bescherming voor de algen, terwijl de algen organisch materiaal zoals suiker of eiwit delen met de schimmel om het te voeden. Ze werken dus samen als echte partners en leven op een duurzame manier samen. De symbiose tussen de twee organismen is zo intens dat men bijna zou kunnen zeggen dat ze een nieuw organisme vormen. Met het blote oog is het echter onmogelijk om onderscheid te maken tussen de twee componenten.
Lichens sur de l'écorce
Korstmossen in onze natuur: hoe herken je ze?
Hier bij ons kan je korstmossen zien groeien op de bast van een boom, op de grond, op de tegels van een huis, op de stenen van heel oude gebouwen en op de straatstenen en de stoep. Hoe kan je ze herkennen? Deze complexe organismen nemen veel verschillende vormen aan. Korstmossen kunnen allerlei kleuren hebben: geel, oranje, bruin, groen en zelfs zwart. Qua vorm en textuur vind je ze ook in alle maten en soorten. Sommigen zijn afgeplat en lijken meer op bladeren, andere korstmossen zijn eerder weelderig zoals een struik en anderen vormen dan weer letterlijk een korst. Aangezien ze zo alomtegenwoordig zijn, besteden we er nog maar weinig aandacht aan. Ze maken ondertussen deel uit van het gebouw, de boom of de stoep. Korstmossen spelen echter wel een essentiële rol in onze natuur, die grotendeels ongekend is. Tijd om daar iets aan te veranderen.
Korstmossen meten onze luchtkwaliteit
Korstmossen zijn bijvoorbeeld zeer gevoelig voor luchtvervuiling. Ze kunnen ons waarschuwen als de luchtkwaliteit slecht is. Zo gebruiken wetenschappers al tientallen jaren korstmossen als hulpmiddel om de luchtkwaliteit te beoordelen. Als de resten van korstmossen verrotten en op de grond vallen, zorgen ze ervoor dat andere planten kunnen groeien. Als bodembedekker vormen ze namelijk een bron van voedsel voor andere levende organismen. En dat is nog niet alles, ze zijn ook gunstig voor onze dieren. Insecten nestelen zich in korstmossen en vogels gebruiken ze om een nestje te bouwen. Korstmossen zijn dus enorm belangrijk om de natuur om ons heen beter te kunnen analyseren en begrijpen.
Hoeveel soorten korstmossen telt de Belgische natuur?
Korstmossen bestaan al miljoenen jaren. Ze vormen zelfs de belangrijkste biomassa op Antarctica. Tot nu zijn er wereldwijd al meer dan 20.000 soorten geregistreerd. Uit een studie uit 2011 is gebleken dat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 130 soorten corticale korstmossen, die op de schors van bomen groeien, aanwezig zijn. In dit cijfer zijn korstmossen die op stenen groeien niet inbegrepen, wat nochtans een geliefkoosde ondergrond is voor dit organisme. Het aantal korstmossen in België ligt dus ongetwijfeld nog een pak hoger dan de 130 geregistreerde soorten in Brussel.
