Echt judasoor
Help, er groeit een oor aan mijn boom!
In het verhaal over het laatste avondmaal speelt Judas een belangrijke rol op ‘witte donderdag’, de donderdag voor Pasen. We leggen het brokkenparcours van deze verrader onder de loep (spoiler alert: hij verliest zijn oren!), maar dan vanuit het perspectief van de natuur ...
‘Zilverlingen’ aan de judaspenning
Misschien ken je de tuinjudaspenning wel, een opvallende tweejarige plant met speciale zaaddoosjes in de vorm van een rond, plat geldstuk. De naam van de plant verwijst naar de 30 zilverlingen die Judas kreeg om Jezus te verraden. Hij kreeg spijt en gooide het geld weg uit schaamte, waarna hij zich ophing.
Er is ook een wilde variant van de struik, met langwerpige zaaddozen. Die komt voor in vochtige bossen en leemgronden en is een waardplant voor o.a. het koolwitje en het oranjetipje. Ook de tuinvariant duikt regelmatig in de natuur op.
Wilde judaspenning (bloeiwijze en zaaddozen)
Driemaal is scheepsrecht
De pogingen van Judas om zichzelf op te hangen, verliepen niet van een leien dakje. Hij probeerde het eerst met een wilg, die bekend staat om zijn buigzame takken - perfect voor allerlei vlechtwerk. Maar de veerkracht van de wilg speelde in Judas’ nadeel: hij belandde weer met beide voeten op de grond.
Vervolgens koos Judas een vlier uit, een boom die in de volksmond bekend staat als ‘holderboom’. Dat verwijst naar zijn holle takken, gevuld met merg. Na het snoeien is de vlier dan ook erg gegeerd door solitaire bijen die er hun eieren in leggen. Maar omdat het houtige gedeelte van de vlier dus letterlijk hol is, breken zijn takken erg makkelijk af. De verrader kwam dus opnieuw van een kale reis thuis: de tak knapte en tijdens zijn val verloor de onfortuinlijke Judas een oor.
Volhardend als de hij was, probeerde Judas het een derde en laatste keer - ditmaal met een es. Hij slaagde uiteindelijk in zijn plan, maar niet zonder onderweg ook zijn tweede oor kwijt te spelen.
Echt judasoor
De bomen uit het bijbelverhaal zijn helemaal niet toevallig gekozen. Zowel op afgestorven takken van de vlier als de es groeien paddenstoelen die gruwelijk veel lijken op het menselijk oor. Geen wonder dat deze huiveringwekkende zwam de naam Judasoor heeft gekregen!
Echt judasoor kan je het hele jaar door waarnemen. Hij weet koude winters te trotseren en verschrompelt bij droog weer, om weer te ‘verrijzen’ in gunstiger omstandigheden. Behalve echt judasoor, vind je in onze natuur ook nog het veel kleinere ‘vals judasoor’ en het ‘viltig judasoor’ met een ruw oppervlak.
