Maak je klaar voor een levende lichtshow
Wij zitten op hete kolen want nu de nachten op z’n kortst zijn, is het ideale moment aangebroken om vuurvliegjes te spotten. En die LED-lampjes van de natuur móét je gewoon gezien hebben!
Elk jaar opnieuw kijken natuurliefhebbers reikhalzend uit naar deze periode. Het lichtfenomeen brengt een gezonde dosis spanning met zich mee, want alle elementen moeten goed zitten. Onze vuurvliegjes of glimwormen laten zich liefst zien op zwoele avonden vanaf het einde van de schemering, van 22u30 tot 23u30 is je kans het grootst. In vochtige gebieden met weinig lichtvervuiling floreren ze het best. Wat je te zien krijgt als alle puzzelstukjes samenvallen, is in één woord betoverend.
Is het nu een worm of een vlieg?
Euhm … en wat als we je vertellen dat het eigenlijk kevers zijn? Maar zeg nu zelf: vuurkevers of glimkevers, dat klinkt gewoonweg niet. De twee benamingen duiden de verschillende geslachten aan. Met ‘vuurvliegjes’ bedoelen we de mannetjes, die hebben vleugels en een dekschild typisch voor kevers. De vrouwtjes zien er eerder uit als een wormachtige larve, zonder vleugels of dekschild - vandaar de naam ‘glimwormen’.
In België zie je meestal de vrouwtjes of larven van de grote glimworm, niet vliegende exemplaren dus. Maar op sommige plekken kan je ook de mannetjes van de veel zeldzamere kleine glimworm bewonderen. Zij produceren licht tijdens het vliegen! Een derde soort in ons land, die je vooral in het najaar kan zien oplichten, is de kortschildglimworm.
Indrukmakers
In het achterlijfje van de glimworm zitten lichtorganen waarin zuurstof reageert met allerlei biochemische stofjes, om zo een groengeel ‘koud licht’ te produceren. De glimwormen die op dit moment Onze Natuur verfraaien doen dat niet om ons een sprookjesachtige nacht te bezorgen, maar om het andere geslacht te imponeren.
Het vrouwtje kan niet vliegen, dus zendt ze licht uit om mannetjes te lokken. Dat doet ze liefst vanop een open plekje, zodat ze goed zichtbaar is. Als de mannetjes haar niet meteen vinden, gaat ze aan het twerken: ze tilt het achterlijf op en wiegt het langzaam heen en weer om aandacht te trekken. Zodra de paring voltooid is, gaat haar licht uit. Wanneer je eropuit trekt om deze dansende lichtjes te aanschouwen, kijk je dus eigenlijk naar een soort kever-orgie … Tomorrowland voor insecten!
Trouwens, ook de larven, poppen en zelfs de eieren kunnen licht produceren. Net zoals de mannetjes doen ze dat niet in functie van voortplanting, maar eerder als afschrikmiddel bij gevaar.
LED’s uit de natuur
Glimwormen zijn niet alleen fascinerend om te zien, maar ook om te onderzoeken. De Belgische natuurkundige Jean-Pol Vigneron baseerde zich in 2013 op deze lichtgevende insecten om LED-lampen energie-efficiënter te maken. Dat deed hij door de schubachtige structuur op het achterlijfje van de glimworm na te bootsen. Op die manier kon hij eenzelfde lichtbron tot 50% meer licht laten produceren!
Waar kan je ze zien?
Wil je deze inspirerende beestjes zelf eens aan het werk zien? Grijp dan je kans, de komende dagen worden ideale omstandigheden voorspeld! De grote glimworm is verspreid over heel België te zien, in vochtige gebieden. De zeldzamere, maar meer spectaculaire kleine glimworm komt voor in de Voerstreek, in Limburgs Maasland, de Getevallei en in het Zoniënwoud.
