Mollenkoorts: de ultieme sabotage van de koekoek
Verraad, bedrog, intriges, sabotage … zondagavond staat de komende weken weer volledig in het teken van het ontmaskeren van de mol. In onze natuur barst de koekoek van mollenstreken. Benieuwd hoe hij iedereen om de tuin leidt en de perfecte misdaden pleegt?
Het woord ‘mol’ dook als eerste op in de pop-cultuur in 1974, toen John Le Carré de term introduceerde in zijn spionageroman ‘Tinker, Tailer, Soldier, Spy’. Naar eigen zeggen haalde hij de mosterd bij de Russische geheime dienst. Die gebruikte het woord ‘mol’ voor een KGB-dubbelagent die dieper graaft dan alle anderen …
De perfecte sabotage van de koekoek
Graven kan de mol inderdaad als de beste, maar als infiltrant moet hij zonder twijfel zijn meerdere erkennen in de koekoek. Iedereen kent wel het verhaal van het koekoekswijfje dat haar eieren deponeert in het nest van een waardvogel. Dat lukt alleen door de vogel in kwestie ongemerkt in de val te laten trappen. Deze vorm van broedparasitisme heeft meer voeten in de aarde dan je op het eerste gezicht zou denken!
Een indrukwekkende vermomming
Heb je de koekoek al eens goed bekeken? Met zijn dwarsgestreepte buik doet hij kleine vogels meteen aan de gevaarlijke sperwer denken. Op zoek naar een nest om zijn slag te slaan, jaagt de koekoek zijn waardvogels de stuipen op het lijf. Afhankelijk van hun exacte reactie, kan het koekoeksvrouwtje bepalen hoe dicht ze zich bij het nest bevindt. Ze speelt als het ware ‘warmer/kouder’ met de opvoeders van haar toekomstige kroost!
Een ei om u tegen te zetten
Gek genoeg legt niet elke koekoek hetzelfde ei. Om de kans op succes te vergroten, moet het koekoeksei zoveel mogelijk lijken op dat van de waardvogel. Er zijn koekoeksvrouwtjes waarvan de eieren eruitzien als heggenmuseieren, roodborsteieren, rietzangereieren, karekieteieren, kwikstaarteieren, enzovoort. De vrouwtjes zijn dus gespecialiseerd in het bedriegen van slechts één waardvogelsoort!
De koekoek laat alles achter zoals het was
Om geen argwaan te wekken, laat de koekoek ook één of enkele eieren uit het nest verdwijnen. Moeder koekoek gooit ze op de grond of eet ze smakelijk op, waardoor de pleegouders niet opmerken dat er een ei bijgekomen is. Jaarlijks doet ze dat tot 25 keer, waarbij ze telkens slechts één eigen ei achterlaat. Dat moet gebeuren vóór het waardkoppel begint te broeden, zodat het koekoeksjong zeker als eerste uitkomt.
De perfecte moord
Meedogenloos, dat is hét woord bij uitstek om het gedrag van een koekoekjong jegens zijn stiefbroertjes en -zusjes te beschrijven. Die werkt hij immers vakkundig uit het nest – liefst wanneer ze nog in het ei zitten. Het koekoeksjong komt al na minder dan twee weken uit het ei, wanneer de overige eieren nog in ontwikkeling zijn. Al na enkele uren manoeuvreert het pasgeboren, blinde jong de eieren één voor één naar boven, waarna ze in een kuiltje op z’n rug terechtkomen. Vervolgens duwt het jong zich naar de rand van het nest en kiept hij het kostbare ei de verdoemenis in.
Het koekoeksjong is een echt haantje-de-voorste
Zo eist het koekoeksjong zijn pleegouders volledig voor zichzelf op. Al het eten dat zij aanvoeren is bestemd voor de buik van de koekoek, die in een mum van tijd een pak groter uitgroeit dan zijn waardvogel. Het is een gek gezicht: een piepkleine, volwassen vogel die een gigantisch koekoeksjong voedert. Onvoorwaardelijke liefde voor een perfect geïnfiltreerd vogeljong!
Verraden door zijn gezang
Het enige wat de koekoek niet kan verbergen, is zijn onmiskenbare roep. Hoe goed het vrouwtje ook is in het ongemerkt aanvullen van waardnesten, zo slecht is het mannetje in het verbergen van zijn locatie. Luid zijn eigen naam roepend, hoef je vaak niet veel moeite doen om hem te spotten. Deze aankondiger van de lente zit vaak op een opvallende plek, waar hij moeiteloos de omgeving kan scannen!
