Op leeuwenjacht in onze natuur
Zoals het een echte royal betaamt, beschikt ook de koning van de jungle over een buitenverblijfje – in onze eigenste natuur dan nog wel. Kunnen deze inlandse leeuwen wedijveren met de ontembare, rood geklauwde Vlaamse vlaggenheld? Neem je verrekijker erbij, want we gaan op leeuwenjacht in eigen land!
De veldleeuwerik: goed gecamoufleerd, tot hij zijn bek opendoet
Met zijn schattige kuifje op zijn kop heeft de veldleeuwerik alvast één ding gemeen met zijn min-of-meer-naamgenoot: ze delen een bijzonder kapsel. En net als de leeuw, die met zijn beige vacht helemaal opgaat in de savanne, valt ook de veldleeuwerik amper op in zijn omgeving dankzij z’n grijsbruine, gestreepte verenkleedje. Maar daar houdt de vergelijking wel op. In tegenstelling tot een leeuw probeert de veldleeuwerik je niet te imponeren met machtig gebrul, maar trekt hij je aandacht met zijn melodieuze zangpartijen, die je nog het best kan omschrijven als tierelieren of kwinkeleren. Tijdens zijn zangvlucht kan hij tot honderd meter hoog de lucht in klimmen!
De grote leeuwenbek: uit de kluiten gewassen krachtpatser
In België komt deze kruidachtige plant uit de weegbreefamilie her en der verwilderd voor. Hij houdt vooral van droge, zonnige plaatsen, liefst met een stenige, kalkrijke bodem. Je ziet ’m dus weleens opduiken op oude muren of in een steengroeve. Net als de leeuw moet de grote leeuwenbek het hebben van zijn indrukwekkende gestalte: de bloemstengel kan tot 80 centimeter lang worden, en is onderaan onbehaard, maar hogerop voorzien van klierharen. Met een beetje verbeelding zie je hier al een overeenkomst met de manen van een leeuw, niet? Maar het wordt nog beter … Van juni tot september, wanneer de plant in bloei staat, doen de geopende bloemen overduidelijk denken aan de opengesperde muil van een leeuw.
De mierenleeuw: gewiekste jager met zuinig energieplan
Dit bijzondere insect is noch mier, noch leeuw. En toch komt zijn naam niet zomaar uit de lucht gevallen. Mieren vormen namelijk het hoofdbestanddeel van het dagelijkse menu van de larve van de mierenleeuw. Zijn nietsvermoedende slachtoffers vangt de larve door een kuil te graven in het zand, waar hij – onzichtbaar als een leeuw tussen het dorre gras – onder ligt te wachten tot ze domweg in de val lopen. Op dat moment komt hij kortstondig in actie en vuurt hij de ene na de andere zandkorrel op zijn prooi af, waardoor die alsmaar dieper in de vangkuil valt.
Het enige wat de gewiekste jager dan nog hoeft te doen, is zijn maaltijd meenemen naar zijn holletje om er daar in alle rust van te genieten. Zou hij dat van zijn katachtige naamgenoot geleerd hebben?
Grote en kleine leeuwenklauw: onopvallende miniatuur-klauwtjes
Naar deze eenjarige planten uit de rozenfamilie zal je even moeten zoeken, want zeker de kleine leeuwenklauw is een echt miniatuurplantje, dat niet zo snel in het oog springt. De grote leeuwenklauw wordt maximaal 20 centimeter hoog, terwijl de kleine leeuwenklauw zo’n 15 centimeter haalt – als hij hard z’n best doet. De herkomst van de naam is dan weer niet zo lastig te achterhalen. Wanneer je naar de getande vorm van het blad kijkt, zie je al gauw de overeenkomsten met de klauw van een échte leeuw. Al is de verklaring van de wetenschappelijk naam misschien nóg aannemelijker: ‘Aphanes’ betekent in het Grieks namelijk ‘onopvallend’. En dat geldt zowel voor de plant zelf als voor de minuscule bloemetjes die vanaf mei tot augustus verschijnen.
Hartgespan: ontspannend van staart tot sterren
De Nederlandstalige naam van deze plant uit de lipbloemenfamilie geeft niet veel weg, maar wanneer we de wetenschappelijke tegenhanger onder de loep nemen, wordt alles duidelijk. ‘Leonurus’ is een samenraapsel van het Latijnse ‘leo’ of leeuw en het Oudgriekse ‘oura’ of staart. Geef toe, met zijn lange bloeiwijze en wollige bloemetjes heeft hij toch veel weg van een pluizige leeuwenstaart, niet? In de middeleeuwen (met slechts één l) werd de plant in kloostertuinen gekweekt en gebruikte men een extract van deze plant om hartkwalen te bestrijden, omwille van zijn ontspannende werking. En wie niet vies is van wat sterrenwichelarij, weet dat de plant onder het sterrenbeeld Leeuw staat in de astrologie. Enough said!
