Vleesetende planten in België

Klinkt bovenstaand verhaal je surrealistisch in de oren? We geven het toe: planten die dieren eten, dat klinkt haast net zo gek als een vegetarische vos. Maar ook planten kunnen onverwacht uit de hoek komen. Er zijn zo ontzettend veel plantensoorten, die zich elk op hun manier hebben aangepast aan de omstandigheden waarin ze moeten overleven. Ook bij ons. 

Wie de zonnedauw één keer gezien heeft, herkent hem voor de rest van z’n leven. De opstaande blaadjes dragen een heleboel opvallende, kleine steeltjes. Die monden uit in kliertjes die glinsterende slijmdruppels produceren. Daar kan geen insect aan weerstaan.

Maar de natuur is hard: de slijmdruppeltjes gedragen zich als lijmdruppeltjes en het insect kan geen kant meer op. Langzaam sluit het blad van de vleesetende plant zich om het insect heen en dan begint het grote werk. De zonnedauw scheidt een cocktail van zure, digestieve sappen uit, die de zachte delen van de buit afbreken. Zo komen de voedingsstoffen vrij waar de plant naar op zoek is. Het duurt enkele dagen tot weken om een volledig insect tot moes te herleiden. Alleen het exoskelet, de harde buitenkant van het insect, blijft achter. Na heropening van de val wordt het door regen of wind weggeveegd.

Vleesetende planten hebben alles wat nodig is om een zorgeloos leven te leiden in zure en voedselarme bodemsoorten. Ze doen wel degelijk aan fotosynthese (het omzetten van CO₂ in suikers onder invloed van zonlicht), maar rekenen voor andere voedingsstoffen op hun jachtcapaciteiten. In België komt kleine en ronde zonnedauw vooral voor in Antwerpse en Limburgse heidegebieden, waar de bodem geplagd wordt. De omstandigheden die ontstaan door het wegnemen van de bovenste bodemlaag, is ideaal om zonnedauw te laten floreren. 

Een andere inheemse vleesetende plant is blaasjeskruid. Dat vangt kleine, zwemmende prooien van zodra die de haartjes op een van de onderwaterblaasjes aanraken. Het sluiten van de vangblaasjes is één van de snelst beschreven plantbewegingen. Die snelheid heeft het blaasjeskruid te danken aan een ingenieus mechanisme, waarbij de plant een onderdruk creëert in de blaasjes. Bij aanraking door een insect, opent het zakje en wordt de prooi vliegensvlug naar binnen gezogen.