Wanneer beginnen zwaluwen aan de najaarstrek?
Hoewel het weerbericht nog steeds zomerse temperaturen voorspelt, begint de natuur zich stilaan voor te bereiden op koudere tijden. Onze Natuur-fan Pierre merkte op dat de zwaluwen die bij hem thuis nestelen sinds eind augustus al verdwenen zijn. Zijn ze al op wintervakantie naar Afrika vertrokken? En is dat niet aan de vroege kant?
Elke trekvogelsoort heeft een eigen ingebouwde winterklok die alarm slaat op een ander moment. Voor huiszwaluwen klopt het dat de najaarstrek in de jaren ’80 en ’90 wat later op het jaar viel (met een piek in de eerste helft van september), maar tegenwoordig is het niet abnormaal dat ze vanaf eind juli al hun koffers beginnen te pakken. Al moeten ze hun reisplannen soms noodgedwongen uitstellen wanneer ze eind juli of zelfs begin augustus nog een tweede leg hebben. Uiteraard moeten die eitjes eerst zorgvuldig uitgebroed worden – een taak die zo’n tweetal weken in beslag neemt – waarna de jongen nog tot een maand op het nest blijven zitten vooraleer ze de wijde wereld invliegen. Moeten er véél broertjes en zusjes klaargestoomd worden voor het echte leven of zit het weer tegen? Dan durven de jongen wel wat langer te blijven plakken in Hotel Mama & Papa. Hoe zou je zelf zijn, als je meermaals per dag een snavel vol vliegen en muggen op een dienblaadje aangeboden krijgt, zonder dat je moet bijdragen voor kost en inwoon? Gelukkig krijgen de ouders bij het tweede broedsel vaak hulp van de jongen uit hun eerste broedsel.
Eens het huiszwaluwenkoppel zijn kroost buitengewerkt heeft, brengen ze alles in gereedheid voor hun vertrek naar het zuiden. Maar niet vooraleer ze hun vakkundig geboetseerde nest nog een laatste onderhoudsbeurt gegeven hebben en de nodige herstellingen uitgevoerd hebben. Zo kunnen ze hun huisje met een gerust gemoed achterlaten. En dan is het tijd om hun kompas in te stellen op het zuiden of zuidoosten om, na een Mediterrane tussenstop halverwege hun traject, verder richting Sub-Saharisch Afrika te navigeren. Door ietsje vroeger te vertrekken, kunnen ze vaak het droge seizoen in de Sahel nog nipt ontwijken – al kan je daar in deze tijden van klimaatverandering nog amper je klok op gelijkzetten. Pas vanaf eind oktober zijn ook de juvenielen voldoende aangesterkt om de kilometerslange reis naar de overwinteringsgebieden aan te vatten, dus die kan je later op het jaar nog zien vertrekken.
Zijn het geen huiszwaluwen maar boerenzwaluwen die onder je dakrand wonen? Zij vertrekken normaal gezien ietsje later richting Afrika, rond begin september. Je kan ze dan in grote groepen van honderden tot soms wel duizenden exemplaren zien overvliegen, een spectaculair gezicht! Net als bij de huiszwaluwen heb je ook bij de boerenzwaluwen altijd wel enkele vroege vogels die niet tot september kunnen wachten om aan hun langeafstandstocht te beginnen. Het is dus perfect mogelijk dat je hun nesten eind augustus al leeg aantreft.
Heb je na het vertrek van je zwaluwen wat last van het legenestsyndroom? Geen nood, als het nest stevig gebouwd is en ook na de winter nog in goede staat verkeert, is de kans groot dat je volgend voorjaar weer huurders mag ontvangen. De meeste zwaluwnesten worden jaar na jaar opnieuw gebruikt – soms zelfs door andere vogelsoorten als de zwaluwen wat later terugkeren uit het zuiden. Hou de nestjes dus maar goed in de gaten de komende lente!
Stuur jouw vraag in
Heb jij je altijd al afgevraagd of er ook zwarte bloemen bestaan, waarom een specht geen hoofdpijn krijgt en of vissen ook scheten laten? De redactie van Onze Natuur gaat op zoek naar serieuze antwoorden op originele vragen. Heb jij een idee? Stuur jouw vraag in via ons contactformulier en wie weet prijkt het antwoord binnenkort op deze pagina!
Contactformulier
