Zeven tips voor het allerbeste herbarium
De herfstvakantie komt eraan en dat is het ideale moment om bladeren te verzamelen. Wij helpen je op weg om het allerbeste herbarium van de klas te maken. Trouwens, ook als het geen ‘verplicht werk’ is, kan je veel plezier beleven aan het maken van een plantenboek. Je kijkt op een andere manier naar planten en ontdekt de soortenrijkdom van jouw buurt. Een goede voorbereiding is het halve werk, vandaar deze zeven tips!
1. Slaap uit en hou het droog
Kies een zonnige dag uit om bladeren te verzamelen voor je herbarium en slaap die dag eens lekker uit. ‘s Morgens vroeg zijn planten nog bedauwd en die nattigheid kan je missen. Hoe droger de beginsituatie, hoe beter het resultaat. Eens verzameld, moet je vermijden dat het droogproces versneld wordt. Bewaar je gevonden plantenmateriaal daarom in een plastic zak tot thuis.
2. Op zoek naar bladeren
In de herfst liggen bladeren gewoon voor het oprapen: je hoeft dus geen levende bomen of struiken te ‘verminken’. Dat klinkt misschien wat overdreven, maar wie weet staat er in het bos om jouw hoek wel een zeldzame of zelfs beschermde plant! Als je bladeren neemt die afgevallen zijn, kan je niks verkeerd doen: je neemt mee wat de plant niet meer nodig heeft. Kies voor vers gevallen bladeren, die hebben de mooiste kleuren. Eén of twee blaadjes per soort is trouwens meer dan voldoende. De rest is ‘voer’ voor paddenstoelen en dient als schuilplaats voor de allerkleinste bosbewoners.
3. Gebruik een app
Met een app zoals Plantsnap, Plantnet of iNaturalist kan je met één foto de juiste plant herkennen. Op de koop toe krijg je er nog nuttige info bij over de plant in kwestie. Als de app niet zeker is, doet hij enkele suggesties waaruit jij dan de best passende plant kan kiezen.
4. Doe-het-zelf droogpers
Eens thuisgekomen, droog je de bladeren best zo snel mogelijk. Alleen zo behouden ze hun mooie herfstkleuren. Vroeger kon je bladeren makkelijk drogen tussen de bladeren van een oud telefoonboek, waarop je dan wat zware spullen plaatste. Tenzij je nog een collectie telefoonboeken op zolder hebt liggen, kost het maken van een droogpers tegenwoordig iets meer moeite. Met wat krantenpapier en karton kom je gelukkig al een heel eind. Leg elk blad tussen twee vellen krantenpapier en vervolgens tussen twee stukken karton. Maak daarmee een stapel die je ganse herbarium bevat. Boven- en onderaan plaats je een onbuigzame plaat, bijvoorbeeld uit hout of metaal. Als alle bladeren verwerkt zijn, span je het geheel aan met spanriemen. Leg de plantenpers nu op z’n zij op een droge, warme plaats, bij voorkeur in de buurt van de verwarming. Het vocht kan nu via de kanaaltjes in het karton naar boven toe verdampen. Dat duurt enkele dagen tot weken.
5. Mooie bladeren verdienen een mooi boek
Kies een boek uit met dik papier of bundel zelf enkele dikke vellen samen met een perforator en een touwtje. Gebruik een pincet om de bladeren voorzichtig uit de pers te halen en in het boek te plaatsen. Kleef de bladeren vast met een druppel lijm of met dunne strookjes tape op textielbasis. Met die laatste optie berokken je het minste schade aan de bladeren. Noteer bij elk blad de naam van de soort, de vindplaats en de datum van je vondst. Zo kan je later aanvullingen doen, bijvoorbeeld met bloemen die je in de lente vindt.
6. Bewaartips
Bewaar het boek op een plaats met gemiddelde luchtvochtigheid. Bij een vochtigheidsgraad van meer dan 70% is er kans op schimmelvorming, bij minder dan 40% worden de bladeren té droog waardoor ze broos worden en makkelijk verbrokkelen.
7. Maak er iets speciaals van!
In plaats van een naslagwerk, kan je er ook een kunstwerk van maken. Schik de gevonden bladeren samen op één groot vel papier tot een mooie herfstposter. Je kan het geheel afdekken met glas en ophangen aan de muur.
Of je kan een fotoalbum vullen met je vondsten, bijvoorbeeld zo’n exemplaar met plastic velletjes om over de plantendelen heen te plaatsen. Bij elk blad kan je ook een foto plaatsen van de struik of boom in volle glorie. Op die manier heb je geen tape of lijm nodig en krijg je een herbarium om ‘u’ tegen te zeggen!
