Aalscholver

Een watervogel die uitstekend kan vissen en een opmerkelijk goede duiker is? Dat moet de aalscholver wel zijn. Aalscholvers zijn bovenal ook sociale dieren. Tijdens de broedperiode verzamelen ze zich in grote kolonies langs de rand van het water. Al hebben ze wel een gespannen relatie met vissers... Ze vissen namelijk in dezelfde vijver.

Herken de aalscholver

Phalacrocorax carbo

Deze vogel ter grootte van een gans is volledig zwart, met kleine metalen reflecties die blauw tot brons kleuren. Ze vallen op wanneer ze in hun typische houding - vleugels wijd uitgespreid - zitten op te drogen. Verwar de aalscholver niet met zijn verre neven de kuifaalscholver en de dwergaalscholver: zij zijn een pak kleiner en hebben geen gele kleur aan hun snavel.

In hun bruidskleed zijn zowel mannelijke als vrouwelijke aalscholvers wit bevederd op de kruin, wangen en nek. Ook op hun zij en op de bovenbenen zie je dan witte veren.
Kenmerkend is de lange, krachtige snavel met op het uiteinde een scherpe kromming en een lichtgrijs gekleurde punt.
Hun mondhoeken kleuren fel geel
De poten zijn kort, gevederd en zwart
Aalscholvers kunnen tot 94 cm hoog meten
Mannetjes hebben een grotere snavel dan de vrouwtjes

De aalscholver is geen moeilijke eter: hij voedt zich voornamelijk met levende vis. Hij vangt zijn prooi door in het water te duiken, daarna naar de oppervlakte te komen om de vis te verdoven en z'n maal daarna in de lucht te gooien om het op te vangen in zijn bek. Zijn favoriete maal zijn vissen van om en bij de 20 cm lang. Wanneer hij gulzig is, gaan vissen van meer dan 1 kg ook vlotjes binnen. Zijn dagelijkse portie bestaat uit ongeveer 750 gram vis.

De aalscholver vist het liefst bij zonsopgang wanneer hij net wakker is. Na zijn maaltijd, keert hij terug naar huis om te verteren en een witte, vochtige braakbal uit te braken. Naast vis staat er af en toe ook een ongewerveld waterdier op het menu.

Leefgebied

Deze watervogel leeft in de buurt van water, zowel zoet, brak als zout water. Hij houdt van visrijke omgevingen waar de stroming niet al te sterk is. De aalscholver verkiest dus een woonplaats in de buurt van waterplassen of een rustige stroming. Hij geeft ook de voorkeur aan waterpartijen van middelmatige grote met ondiep water. Riviermondingen, meren, vijvers en soms zelfs jachthavens behoren allemaal tot zijn leefgebied. Een aalscholver zal je niet snel in open zee aantreffen. Als hij niet op zoek is naar een nieuwe prooi, vind je hem waarschijnlijk ergens hoog en droog, op een plaats waar hij zijn omgeving goed kan observeren. De bomen en takken die hij gebruikt als zitstok worden echter snel aangetast door de hoge zuurgraad van zijn uitwerpselen.

In Wallonië is de aalscholver eerder zeldzaam terwijl Vlaanderen sinds 1993 opnieuw een sterke toename kent.

Aalscholverliefde

Deze vogelsoort is kuddeachtig en leeft in kolonies van december tot augustus. Ze nestelen zich aan kustkliffen, oevers van meren of in bomen in de buurt van water. Daar bouwen ze een groot nest met twijgen, riet of algen die het koppel eerst droogt. Aan recycleren doen ze niet mee want het volgende jaar bouwen ze een nieuw nest in plaats van het oude te hergebruiken. Moeder en vader aalscholver werken goed samen om hun nakomelingen op te voeden. Ze zijn gewoonlijk erg stil. Af en toe kan je ze betrappen op een paar kleine geluiden of schorre kreetjes in het broedgebied. Tussen de broedseizoenen in vertoeven ze weer vaker in grote groepen.

Relatie met de mens

Vissers zien aalscholvers al langere tijd als geduchte concurrenten. Ze consumeren namelijk zoveel vis dat ze schadelijk zijn voor de viskweek. Aalscholvers kunnen ook elders flink wat schade aanrichten, bijvoorbeeld in de bomen waar ze zo graag vertoeven. Op sommige plaatsen zien mensen de vogels dan weer als een lastpost omdat ze er met zoveel samentroepen.

Omgekeerd komt de aalscholver ook problemen tegen in zijn leefgebied. Daar duiken bijvoorbeeld windmolenparken op waar ze flink wat last van ondervinden. Vandaag, na enkele jaren verdwenen te zijn in Europa – ook in België – worden echter grote inspanningen geleverd om de aalscholverpopulatie in stand te houden, en met succes. De aalscholver is bij ons niet langer een bedreigde soort.

Wist je dat de aalscholver...

door Chinese boeren ingezet wordt als hulpje in de traditionele visserij? De vissers doen een ring om de nek van de vogel en houden ze vast aan een lang touw om te voorkomen dat de aalscholver de vissen zelf opeet.
een opmerkelijk goede duiker is? Hij kan tot een minuut lang z’n adem inhouden en kan ondertussen probleemloos tien meter diep duiken.
geen waterdicht verenkleed heeft zoals andere vogels? Dat heeft als voordeel dat hij diep en lang kan duiken, maar na het duiken moet hij wel even de tijd nemen om z'n vleugels te laten opdrogen. Dan zie je hem met de vleugels wijd gespreid in de zon zitten.