Grutto
Met zijn grote snavel, lange nek en hoge poten is de grutto een erg elegante vogel. Helaas heeft deze grote strandloper het moeilijk en staat hij wereldwijd te boek als ‘bijna bedreigd’. De grutto is slachtoffer van een steeds intensievere landbouw die zijn broedplaatsen vernietigt. De helft van de populatie van deze trekvogel is in 10 jaar tijd verdwenen.
Herken de grutto
Limosa Limosa
De grutto is een grote steltloper met een slank lichaam. Zijn vleugels zijn lang en spits. De soort, die je kan tegenkomen aan de kust, is erg makkelijk te herkennen aan zijn zwarte staart. Nog meer kenmerken van de grutto:
- 37 tot 42 cm lang met een spanwijdte van 63 tot 74 cm
- lange, smalle, rechte snavel met een roze of gelige kleur
- lange, donkergrijze poten
- het mannetje is kleiner dan het vrouwtje, zijn verenkleed opvallender en z’n snavel korter
- korte, vierkante, zwarte staart
- bruinrode bovenbuik en borst, bruin met grijs en zwart gespikkelde mantel
- tijdens het broedseizoen erg luidruchtig en schel roepend
Op het menu
De grutto kent een vrij gevarieerd dieet dat hij aanpast aan de omgeving waarin hij vertoeft. Hij voedt zich vooral met ongewervelden zoals regenwormen, insecten, weekdieren, kreeftachtigen, spinnen, krabben en visseneieren.
Met zijn lange stelten en bek doorzoekt hij modder en waterpartijen op kleine diertjes. Hij kan echter ook op jacht gaan op zanderige ondergronden of weilanden. Soms eet hij ook plantaardig materiaal zoals zaden, bessen en rijst (op de Afrikaanse kustvlaktes waar hij overwintert).
Leefgebied van de grutto
In België tref je grutto’s het vaakst aan in nat grasland, vooral in West-Vlaanderen. De soort houdt van grassige moerassen en natte weilanden of heide voor het broeden.
De vogel overwintert in Europese en Afrikaanse slikken, lagunes, ondergelopen weilanden, rijstvelden en waterwegen met een niet te dichte vegetatie. Hij verkiest een omgeving met zoet of brak water.
Gruttoliefde
Naast de pot pissen staat niet in het woordenboek van de grutto: hij is monogaam en blijft erg lang bij zijn partner. Om een volgende verovering binnen te halen, stelt het mannetje een spectaculaire balts tentoon waarin hij steil omhoog vliegt om daarna tollend weer naar beneden te tuimelen. Dat alles gaat gepaard met zijn typische lokroep, die de grutto zijn toepasselijke naam gegeven heeft.
Van eind februari tot in april worden de nesten gebouwd. Dat doet de grutto in een klein kommetje ingelegd met droge grassen. Terwijl de vrouwtjes broeden, vliegen de mannetjes boven hen heen met een aangenaam gezang. Soms lost het mannetje zijn vrouwtje even af. Na zo’n drie weken komen de gemiddeld vier eieren uit.
Wanneer een roofdier zich te dicht bij een kolonie begeeft, bundelen de vogels hun krachten en verdedigen ze samen hun territorium en hun jongen. Zonder aarzelen omcirkelen ze de indringer onder luid geschreeuw, zodat die onverrichterzake afdruipt.
Relatie van de grutto met de mens
Menselijke activiteiten hebben een erg zware impact op de ontwikkeling van de soort. Door wetlands droog te leggen, veranderende landbouwactiviteiten en het gebruik van kunstmest wordt zijn leefgebied ernstig bedreigd.
De grutto is ook erg gevoelig voor vervuiling, ondervindt last van de klimaatverandering en ziet zijn nesten vernield worden door grazend vee. Hoewel de jacht op deze vogel verboden is in Europa, vormt hij gegeerd wild in Senegal waar boeren hem neerhalen om hun gewassen te beschermen. Wereldwijd wordt de soort geclassificeerd als bijna bedreigd.
Wist je dat de grutto …
- erg snel groeit? Al na drie weken kunnen de jongen vliegen. Ze worden dan ook erg snel onafhankelijk van hun ouders.
- niet houdt van diep water om voedsel te zoeken? Bij het minste spatje water op zijn buik maakt hij zich uit de voeten. Gelukkig heeft hij zo’n lange poten!