Levendbarende hagedis

Met 20 cm is de levendbarende hagedis of 'kleine hagedis' niet groot van gestalte, zijn aanpassingsvermogen en verspreidingsgebied zijn dat wel. Lees snel verder en ontdek wat dit reptiel nog zo bijzonder maakt.

Herken de levendbarende hagedis

(Zootoca vivipara)

Voor een leek is het niet altijd even makkelijk om onze hagedissen van elkaar te onderscheiden. Hier moet je op letten als je denkt dat je met een levendbarende hagedis te maken hebt:

• volwassenen zijn 11 tot 18 cm groot (inclusief staart)

• stevig gebouwd lichaam

• kleur varieert van grijs tot bruin of zelfs roodachtig met variabel vlekkenpatroon

• vrouwtjes herken je aan de donkere rugstrepen en lichtgele buik

• mannetjes hebben grote vlekken en vallen op door hun oranje buik

• jonge hagedissen zijn over het algemeen donkerder van kleur: donkerbruin tot zwart

Op het menu

De levendbarende hagedis jaagt op allerlei ongewervelde dieren: insecten, spinnen, weekdieren, wormen. Met 0,5 gram voedsel per dag is zijn maag voldoende gevuld.

Leefgebied

Hoewel hagedissen erom bekend staan echte zonnekloppers te zijn, gedijt de levendbarende hagedis ook prima bij koelere temperaturen. Dankzij dit aanpassingsvermogen voelt hij zich thuis in verschillende biotopen, op voorwaarde dat er water aanwezig is natuurlijk. Natte weiden, aan de rand van een vijver, veengebieden, steengroeven en spoorwegbermen, … De levendbarende hagedis deinst nergens voor terug. Een stuk dood hout ziet deze hagedis als het perfecte zonnebed om zich op te warmen aan de eerste zonnestralen. Rond oktober gaat de levendbarende hagedis op zoek naar een winterschuilplaats. 

Deze soort komt algemeen voor in België, vooral ten zuiden van de Samber en de Maas.

De levendbarende hagedis en de liefde

Onze kleinste hagedis komt rond maart uit zijn winterslaap. Vanaf april starten ze aan hun voortplanting. De mannetjes paren vaak met meerdere vrouwtjes, en omgekeerd ook. Niet echt romantisch …

In tegenstelling tot de muurhagedis en de hazelworm brengt de levendbarende hagedis haar jongen niet op dezelfde manier ter wereld. De jongen ontwikkelen zich 3 maanden lang in het moederlichaam en komen omgeven door een dun vliesje ter wereld. Dat gebeurt meestal in de zomermaanden (juli en augustus) en met 3 tot 8 jongen tegelijk. De jongen zullen vanaf dag één voor zichzelf moeten zorgen. Helaas overleven heel wat jongen de eerste weken of maanden niet. Zij die er wel in slagen zijn pas na 3 jaar geslachtsrijp.

Relatie met de mens

De levendbarende hagedis is niet bedreigd in België, maar de populatie gaat wel achteruit in Vlaanderen en in sommige delen van Wallonië. De oorzaak is te vinden bij de herbebossing van heidegebieden (vnl. met naaldbomen), de drooglegging van waterrijke gebieden, intensieve land- en bosbouw en algemene verstedelijking. Bovendien liggen heel wat vijanden op de loer. Fazanten, adders, roofvogels, kraaien en zelfs katten zetten de levendbarende hagedis af en toe op hun menu.

Wist je dat de levendbarende hagedis ...

• tot 350 km ten noorden van de poolcirkel kan overleven? Daarmee is deze hagedis letterlijk uniek in zijn soort.
• van alle reptielen ter wereld degene is met het grootste verspreidingsgebied? Hij komt voor van Ierland tot Japan.
• ondanks zijn grote verspreiding toch geen wereldreiziger is? Hij dwaalt hoogstens een paar honderd meter af van zijn geboorteplek. Hij is bovendien helemaal niet territoriaal en deelt ‘zijn domein’ zonder enig probleem met anderen.
• een moeilijk te observeren soort is? Dat komt omdat hij heel schuw is. De beste kans om hem te spotten is op een zonnige lentedag.
• in geval van gevaar op de vlucht slaat en - net zoals andere hagedissen - een deel van zijn staart kan afwerpen?