Roodborst

Dat de roodborst één van onze populairste tuinvogels is, heeft de kleine zangvogel waarschijnlijk te danken aan zijn opvallende, felrode handelsmerk - of aan zijn neiging om in de buurt van ijverige tuiniers rond te hangen. Maar ook zijn opvallende lied is een echte streling voor het oor. Lees hier alles over het enige echte roodborstje!

Herken de roodborst

Erithacus rubecula

Zelfs voor al wie zich nog nooit in de kunst van het vogelspotten bekwaamd heeft, is het haast onmogelijk om zich te vergissen bij de aanblik van een roodborst. Met zijn gevlamde borstkas maakt deze kleine vogel deel uit van de familie van de ‘vliegenvangers’, een echte insecteneter dus. Ben je toch niet helemaal zeker? Overloop dan deze lijst met kenmerken: 

• 15 cm lang, kleiner dan een huismus
• roodachtige tot oranje aangezicht, kin, keel en borst
• bruine rug, mantel en hoofd
• zijn bolle buik is witachtig van kleur 
• korte vleugels
• kleine, donkere ogen en bruine snavel
• rood- of bruinachtige poten
• vaak huppend over de grond

Op het menu

De roodborst houdt van kevers, oorwormen, mieren, larven, spinnen, slakken en wormen. Hij jaagt het liefst in een gebied met zowel dichte begroeiing als open ruimtes, zoals tuinen en bosranden met een flinke struiklaag. In het bos profiteert hij van insecten die opvliegen wanneer everzwijnen of reeën passeren. Hij volgt ook gravende mollen om wormen te vangen. 

In het winterseizoen smult de roodborst van fruit, zaden en bessen. Daarvoor rekent hij onder andere op de voedertafels van vogelminnende tuinbezitters. Let wel op: de roodborst weet enkel zijn weg met zaden die ready-to-eat zijn. Hij kan ze niet zelf pellen, zoals mezen dat doen. Ook vetten komen goed van pas voor de roodborst in de winter. Hij eet het liefst van een voederplank die hoog opgehangen is, van waar hij de omgeving kan overzien. 

Leefgebied van de roodborst

De woonplaats van het roodborstje varieert volgens het seizoen. In de winter zoekt hij zijn toevlucht in tuinen van dorpen en steden, terwijl hij in het voorjaar de voorkeur geeft aan bossen, houtkanten, onderhout of landbouwgebied met niet te veel open ruimte. De nacht brengt hij door in nestkasten, bossige struiken of klimop. 

Roodborstenliefde

Het paarseizoen van de roodborst duurt van april tot augustus. Het vrouwtje nodigt zichzelf uit in het territorium van het mannetje om te paren en te nestelen. De plaatsing van het nest is erg belangrijk: verstopt in een holle boom, een gat in een muur of in een rotte stronk. Het vrouwtje neemt de bouwtaak op zich en gebruikt twijgen, kruiden, droge bladeren en mos om haar liefdesnest te bouwen. Aan de binnenkant gebruikt ze grassen en dierenharen, maar nooit veren. 

Het vrouwtje legt gemiddeld zes blauwwitte eieren met kleine rode vlekken. Na ongeveer twee weken komen de jongen uit. Veertien dagen later slaan de jongen hun vleugels uit en na nog eens drie weken verlaten ze hotel mama. De roodborst heeft maximaal twee legsels in één jaar, maar dat lukt enkel in het zuiden van zijn leefgebied. 

Relatie van de roodborst met de mens

De roodborst is een graag geziene metgezel van veel tuiniers. Hij is helemaal niet schuw en durft zelfs vrij dichtbij te komen om insecten te scoren die tevoorschijn komen na passage van een schop of hark. Maar bij het minste gevaar, neemt hij de vleugels. 

Zoals zoveel vogels is de roodborst erg kwetsbaar in de winter. Zijn voedselaanbod verdwijnt onder de toenemende verstedelijking en het gebruik van pesticiden. Door energierijk voedsel aan te leveren op een voedertafel, help je deze mooie wintergast de koude overbruggen. 

Wist je dat de roodborst …

• een vrij agressieve vogel is? Een gevecht tussen twee mannetjes kan er erg gewelddadig aan toe gaan en soms legt één van de vechtjassen zelfs het loodje. De roodborst duldt geen soortgenoten in zijn territorium en ook de voedertafel is van hem alleen. Om te imponeren heft hij het hoofd en steekt hij z’n rode borst ferm vooruit. 
• zijn territorium het hele jaar door verdedigt? Een roodborst is niets zonder zijn eigen territorium en is daarom zo fel. 
• ook in het donker nog te spotten valt? Hij is ‘s avonds, als de duisternis valt, zelfs nog actiever dan overdag. 
• verstoord raakt door elektromagnetische velden? Ze brengen zijn navigatiesysteem in de war. 
• een trekvogel is? De meeste roodborsten die je hier in de zomer ziet, trekken ‘s winters naar Spanje. Op enkele overwinteraars na, komen onze winterse roodborsten uit Scandinavië overgevlogen.