Wasbeer

Hoewel ze ongelooflijk schattig zijn, zijn wasberen een erg invasieve soort die in België niet thuishoort. In Vlaanderen werden ze voor het eerst in de jaren 80 gespot in het noorden van Limburg, waar ze zich vandaag de dag op grote schaal verspreid hebben – al ontbreken voorlopig exacte cijfers. En ook in de andere provincies duiken de eerste wasberen op, zoals begin dit jaar nog in natuurgebied Honegem in Aalst. In Wallonië is geweten dat er ondertussen maar liefst 50.000 exemplaren leven. En dat allemaal in slechts een paar jaar tijd … Vandaag de dag wordt het kleine zoogdier, afkomstig uit Noord-Amerika, ook door de Raad van Europa tot invasieve soort verklaard.

Herken de wasbeer

Procyon lotor

Met zijn gestreepte staart en zwarte masker op zijn gezicht is de wasbeer makkelijk te herkennen. Zijn poten zijn ronduit fascinerend: de voorpoten lijken op mensenhanden, wat hem een opmerkelijke behendigheid geeft, terwijl de gewrichten van zijn achterpoten zo flexibel zijn dat hij ze 180 graden kan draaien. Zo kan hij makkelijk achterstevoren een boom afdalen, veel vlotter dan bijvoorbeeld een kat.

Zo ziet de wasbeer eruit:

Zijn vacht is peper-en-zoutkleurig, soms met een vleugje rood.
Zijn staart meet tussen 20 en 30 centimeter en is gemarkeerd met een opeenvolging van donkere en lichte ringen.
Hij weegt tussen 4 en 9 kilogram.
Hij heeft lange, niet-intrekbare klauwen.
Zijn poten zijn kort en hebben vijf tenen.
De mannetjes zijn een stuk sterker dan de vrouwtjes.
Hij heeft een groot hoofd, met kleine oren en een spitse snuit.

Als het op eten aankomt, kan je de wasbeer het best omschrijven als een opportunist. Deze kleine struikrover is namelijk niet zo kieskeurig wat betreft zijn voedsel. De wasbeer is een echte alleseter en kan zich makkelijk aanpassen aan wat hij – afhankelijk van het seizoen – in zijn omgeving aantreft, al kan zijn dieet wel per regio verschillen. Hij voedt zich voornamelijk met fruit, zoals kersen en appels, maar ook eikels, wortels van planten en zelfs noten staan op zijn menu.

Maar de wasbeer houdt ook van dierlijk voedsel: zo is hij dol op rivierkreeften, insecten, knaagdieren en zelfs vissen. Toch zal hij altijd de voorkeur geven aan ongewervelde in plaats van gewervelde dieren. In regio’s waar prooien schaars zijn, kan de vraatzucht van de wasbeer een behoorlijk negatieve impact hebben op de bevolkingsdichtheid van ongewervelde soorten.

De wasbeer staat er ook om bekend regelmatig zijn neus eens in een hoop afval te steken. De inwoners van gebieden waar veel wasberen wonen, wordt daarom aangeraden om hun vuilnisbakken goed af te sluiten om de dieren niet aan te trekken. Soms kan hij zich ook voeden met het kadaver van een aangereden dier langs de kant van de weg.

Leefgebied van de wasbeer

In Europa leeft de wasbeer in de buurt van bossen, rivieren, landelijke gebieden, landbouwgronden, maar ook in de buurt van steden waar hij prima kan gedijen in parken of in riolen. Als hij mag kiezen, geeft hij echter de voorkeur aan vochtige en koele bossen.

De wasbeer heeft een groot aanpassingsvermogen. Zo kan hij gevonden worden in de tropische regio’s van Mexico of Midden-Amerika, maar evengoed verder naar het noorden, zoals in Canada. Ook waardeert hij de meer gematigde habitats van de Verenigde Staten.

Voor zijn hol zal de wasbeer de voorkeur geven aan een holle boom, maar ook een grot, een garage of zelfs een open haard komen in aanmerking.

Wasbeerliefde

De meeste wasberen paren in de maand maart, al duurt het voortplantingsseizoen van februari tot juni. De jongen worden meestal in mei geboren. De mannelijke wasbeer is polygaam, wat betekent dat hij achtereenvolgens meerdere vrouwtjes zal bevruchten. Het vrouwtje daarentegen is monogaam en zal na de paring alle andere kandidaten afwimpelen.

Voor de opvoeding van de welpen staat het vrouwtje er alleen voor. Samen met haar kroost gaat ze ’s nachts op zoek naar voedsel en overdag delen ze hetzelfde hol. Mama wasbeer zal haar kroost al na enkele maanden leren hoe ze zelf moeten jagen, klimmen en zwemmen. Ze vormen een hechte gezinseenheid, maar die lost op in het niets zodra er een nieuw nestje arriveert. De geslachtsrijpheid bij de vrouwtjes treedt op na één jaar, die van het mannetje wordt bereikt rond de leeftijd van twee jaar.

Relatie van de wasbeer met de mens

Mensen zijn de belangrijkste vijand voor dit kleine zoogdier. Er wordt nog steeds op de wasbeer gejaagd voor zijn waardevolle vacht – in de Verenigde Staten alleen al komen jaarlijks tot vier miljoen exemplaren om het leven door de jacht. Veel van hun soortgenoten komen ook onder de wielen van automobilisten terecht.

In Europa wordt deze uitheemse soort als invasief beschouwd. In principe betekent dit dat het diertje onbeperkt gedood mag worden, maar volgens natuurkenners zou dit hen enkel aanmoedigen om zich sneller en talrijker voort te planten om de gaten in het territorium op te vullen. Vooral bij boeren is de wasbeer weinig populair, omdat ze aanzienlijke schade kunnen toebrengen aan maïsvelden of zelfs in boomgaarden, wijngaarden, achtertuinen ... Bovendien kunnen ze ook vogelnesten beschadigen.

Tegenwoordig komt de wasbeer steeds dichter bij steden, waar hij ook garages, moestuinen, gazons of zelfs daken kan vernielen.

Wist je dat de wasbeer …

niet goed kleuren kan onderscheiden? Hij ziet de wereld vooral in grijstinten. ’s Nachts daarentegen heeft hij wel een uitstekend zicht.
niet zo snel is wanneer hij zich over de grond moet voortbewegen? Aan de andere kant is hij wel een uitstekende zwemmer én klimmer.
in de herfst veel voedsel kan opslaan en twee keer zo zwaar kan worden? De wasbeer doet geen winterslaap, maar wordt wel inactief en gaat in een soort rusttoestand, dus heeft hij ook nood aan reserves.
dat zwarte masker niet zomaar voor de knappe looks draagt? Door de donkere banden kan hij beter zien, omdat het licht dan minder op zijn vacht wordt gereflecteerd.