Wolf

De wolf is terug in België en dat brengt heel wat uitdagingen met zich mee. Lange tijd moest onze natuur het immers stellen zonder toppredator. Onbekend maakt onbemind, daarom zetten we de wolf hier in het zonnetje.

Herken de wolf

Canis lupus lupus

Een wolf herken je uit de duizend, zou je denken. Maar vergis je niet: hij behoort tot dezelfde soort als onze huishond (Canis lupus familiaris) en sommige hondenrassen lijken erg hard op de wolf. Zo herken je de grijze wolf:

1 tot 1,5 meter lang en 65 tot 80 cm hoog (vrouwtjes zijn kleiner)
de dik behaarde staart telt nog eens 30 tot 50 cm en wordt naar beneden of recht naar achteren gedragen
beige tot rosbruine vacht met een grijze bovenkant
wit masker rondom de mond en aan de hals, maar nooit bovenop de neus
rechtopstaande oren en een zwarte neus
rechte rug

De wolf jaagt vooral op grote hoefdieren, in ons land zijn dat edelherten, reeën en everzwijnen. Daarnaast vangt hij ook geregeld konijnen, hazen of vogels. Zelfs aas laat hij niet aan zich voorbijgaan. In wolvengebieden zijn prooidieren meer op hun hoede en vluchten ze sneller. Soms kiezen wolven voor een gemakkelijke oplossing en vallen ze vee aan. Dan gaat het meestal over doorreizende wolven die nog geen eigen territorium hebben.

Leefgebied van de wolf

De wolf komt voor in grote delen van het noordelijk halfrond. Hij heeft een groot aanpassingsvermogen en leeft zowel in bos, prairie, steppe als toendra. Voorwaarde is dat het territorium voldoende groot is om in zijn voedsel te voorzien: 150 km² is een absoluut minimum. In ons land leeft er momenteel een wolvenkoppel in Limburg en een in de Hoge Venen.

Wolvenliefde

Wolven leven in familiegroepen met twee ouderdieren die zich voortplanten. De rest van de familie bestaat uit nakomelingen van het huidige en het vorige jaar. De jaarlingen helpen met de jacht en met de opvoeding van de jongere welpen. Na twee jaar (of langer) gaan ze hun eigen weg, op zoek naar een partner. Daarvoor reizen ze duizenden kilometers tot ze een geschikt territorium vinden. Eens een wolf en wolvin een koppel vormen, blijven ze bij elkaar voor het leven.

Op het einde van de winter, meestal in februari, vindt de paartijd plaats. De dracht duurt ongeveer 2 maanden en een worp telt 4 tot 7 welpen. Die worden blind geboren en blijven de eerste weken in het nest bij hun moeder, terwijl de vader op jacht gaat. Na enkele weken zetten de welpen hun eerste stapjes in de buitenwereld en oefenen ze al spelend hun jaagskills.

Relatie van de wolf met de mens

Eind 19de eeuw werd de wolf volledig uitgeroeid in onze contreien. Omdat de landbouw in opmars was, werden prooidieren schaarser en ging de wolf ook jagen op vee en huisdieren. Al snel werd het roofdier zelf bejaagd en met succes. Het imposante dier werd teruggedrongen naar dun bevolkte gebieden in Oost- en Zuid-Europa.

Op het einde van de 20ste eeuw werd de wolf eindelijk erkend als beschermde diersoort. De Europese wetgeving verbiedt handel in wolven en legt een bescherming van hun leefgebied op. Jacht op wolven is slechts in uitzonderlijke omstandigheden toegestaan. Zo kreeg de wolf de kans om terug te keren naar zijn oorspronkelijke leefgebieden. Omdat er ook op het platteland volop ingezet wordt op natuurherstel, is er terug plaats voor de wolf. Nu moeten we leren samenleven met het roofdier.

Dat lukt niet altijd vlot, aangezien eenzame wolven in uitzonderlijke gevallen schapen doodbijten. Daarom moeten weides beter omheind worden in wolvengebied, daarvoor zijn de nodige subsidies voorzien. Treedt er toch schade op door de wolf, dan kan je een schadedossier indienen bij het e-loket van Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid.

Zelf hoeven we gelukkig niet bang te zijn van de wolf: hij is extreem mensenschuw en zal enkel aanvallen als hij zich in het nauw gedreven voelt. Aangezien hij je al lang kan ruiken en horen voor jij iets in de gaten hebt, is de kans erg klein dat het zover komt. Tegen dan heeft hij al lang het hazenpad genomen! Zijn kwalijke reputatie heeft de wolf te danken aan sprookjes zoals dat van Roodkapje, waarin hij wordt opgevoerd als mensenverslinder. Hou altijd in het achterhoofd dat dit wel degelijk een sprookje betreft, dat niet op waarheid is gebaseerd.

Heb je (sporen van) een wolf gezien? Neem dan contact op met het Meldpunt Wolven van de Vlaamse Overheid: wolf@inbo.be.

Wist je dat de wolf …

geboren wordt met blauwe ogen? Pas na enkele weken tot maanden krijgen ze hun volwassen, geelbruine kleur.
huilt om over verre afstand te communiceren?
oorspronkelijk dagactief was? Door sterke bejaging, leeft hij nu vooral ‘s nachts.