Buigen de knieën van vogels achterstevoren?
Sommige vogels, zeker de steltlopers, lijken wel ontsnapt uit Monty Python’s Ministerie van Rare Loopjes. Toch bestaat elke vogelpoot - van pinguïn tot ooievaar - uit exact dezelfde onderdelen. Inclusief knieën, maar die zitten niet waar je het zou verwachten …
De achterwaartse knik die je in het midden van een vogelpoot ziet, is namelijk de hiel en niet de knie. Toch blijft de verwarring bestaan omdat veel mensen - zelf echte vogelkenners - het gewricht blijven aanduiden met ‘knie’. Je kan het zien als een vorm van antropomorfisme, waarbij een gekende, menselijke eigenschap (het hebben van een knie in het midden van ons been) wordt geprojecteerd op een andere diersoort.
Vogels hebben lange tenen
Om te ontdekken waar de knieën van vogels dan wél verstopt zitten, nemen we je mee op een reis van teen tot top. Vogels lopen niet op hun voeten, zoals wij, maar op hun tenen - die in verhouding veel langer zijn. Vanaf de basis van hun tenen vertrekt de poot naar omhoog. Je zou dus kunnen zeggen dat het onderste pootdeel te vergelijken is met onze voet. Maar tijdens de evolutie zijn alle beentjes van middenvoet en voetwortel bij vogels samengevoegd tot één lang bot (voor wie graag met moeilijke woorden strooit: de tarsometatarsus).
Nu zijn we aangekomen bij de hiel (en enkel) van de vogel, die in dezelfde richting knikt als bij mensen. Daarna komt opnieuw een lang stuk poot (de tibiotarsus), dat we kennen van de drumsticks in het kippenkraam. Strikt genomen zet je hier je tanden dus niet in een sappige kippendij, maar in iets dat vergelijkbaar is met ons onderbeen.
Goed verstopt: de vogelknie
Pas wanneer we diep onder de pluimen van een vogel gaan snuisteren, komen we eindelijk de knie tegen. Die vormt de verbinding tussen de zichtbare poot en het onzichtbare, korte dijbeen. En wie goed kijkt, ziet dat de vogelknie wel degelijk in dezelfde richting scharniert als onze eigen knieën.
Je ziet trouwens bij nog veel meer dieren dat de knie hoger zit dan verwacht. Bij reeën bijvoorbeeld, die niet op hun tenen maar op hun ‘teennagels’ lopen, komt de knie van het achterbeen soms nét onder het lichaam uit. Men zegt wel eens dat deze dieren ook ‘voorknieën' hebben, maar dat gewricht is dan weer vergelijkbaar met onze pols. Kan jij nog volgen?
