Dagboek van Pim: Krabben in troebel water
Soms zijn onze plannen groots, extreem groots. Zoals toen we de migratie van de Chinese wolhandkrab in beeld wilden brengen. Hoe zo’n relatief kleine krab in staat is om een ware ravage aan te richten in onze rivieren, werd pijnlijk duidelijk tijdens het opnemen van dit massa-shot.
We kunnen er niet omheen: invasieve exoten maken deel uit van onze natuur, of we daar nu blij van worden of niet. Daarom wilde ik voor onze wateraflevering graag beelden maken van de Chinese wolhandkrab. Die krab - 7 cm diameter als adult - met harige klauwen kwam hier terecht via het ballastwater van Aziatische schepen. Op een leeftijd van 4 tot 6 jaar plant ze zich voort in zout water, waarna de ouderdieren sterven en de jonge dieren zoet water opzoeken.
Met z’n honderdduizenden lopen ze dan stroomopwaarts over de bodem van rivieren, terwijl ze onderweg al het groen opeten, de grond omwoelen en dijken onstabiel maken met hun gangen. Een beestje dat we dus liever kwijt dan rijk zijn, ware het niet dat de Chinese wolhandkrab zo talrijk aanwezig is dat we haar onmogelijk helemaal kunnen tegenhouden. Soms laat deze krab zich massaal zien, wanneer ze over land obstakels zoals sluizen en vistrappen probeert te omzeilen.
Hoe film je een massa wolhandkrabben?
Maar ik wilde de dieren graag onder water filmen, in hun natuurlijke habitat. In het wild is dat nagenoeg onmogelijk, want het zijn allesbehalve propere beestjes. Overal waar ze komen, woelen ze in het rond waardoor het water té troebel wordt om te kunnen filmen. Studio-opnames dan maar? Geen evidentie, wanneer je een massaspektakel wil registreren, maar met de hulp hulp van de Universiteit Antwerpen konden we een groots experiment opzetten.
Ik werd uitgenodigd om gebruik te maken van hun ‘flume’, een 25 meter lange kunstmatige rivier waarmee onderzoekers de getijden in schorren simuleren. Samen met bioloog Jonas Schoelynck maakten we alles klaar om de natuurlijke biotoop van de Chinese wolhandkrab zo goed mogelijk na te bootsen: de juiste ondergrond, een beetje stroming, planten aan beide kanten van de ‘rivier’, een goede waterhoogte …
De bedoeling was om één groot shot te maken van een massa krabben die tegen de stroom in ploetert, maar ik kon onmogelijk zelf mee het water in zonder zand te laten opstuiven. Het heeft me twee lange dagen gekost om mijn camera zo op te stellen dat hij in een onderwaterbehuizing kon ‘travelen’ doorheen de waterpartij, in het kielzog van de krabbenmenigte.
Camera klaar? Krabben los? Actie!
Het enige wat ik nog nodig had, waren mijn hoofdrolspelers. Ook die kon de UAntwerpen voorzien: ze vangen regelmatig grote hoeveelheden Chinese wolhandkrabben weg uit de natuur, om onderzoek te doen én om hun populatie te drukken. Die ochtend stonden er dus bakken met enkele honderden krabben klaar om losgelaten te worden in de flume, voor wat het hoogtepunt van het krabbenverhaal zou moeten worden. Een goede voorbereiding is alles en ik moet zeggen dat we écht ons best hadden gedaan om alles goed te laten verlopen.
Daar was dan het moment suprème: ik startte al mijn apparatuur op en gaf teken om eraan te beginnen: ACTIE! De krabben werden losgelaten in het bassin met water en wat er toen gebeurde … daar ben ik nog altijd niet goed van. Beeld je eens in welk effect honderden krabben, met elk tien poten, hebben op een zanderige ondergrond. Inderdaad: in een mum van tijd was mijn heldere rivier omgetoverd in een troebele pot bouillon. Filmen was écht onmogelijk.
We besloten er een nachtje over te slapen, in de hoop dat het sediment de volgende ochtend weer neergedwarreld zou zijn. Maar de krabben hadden het alleen nog maar erger gemaakt: niet alleen was het water nog vuiler geworden, ze hadden ook nog eens mijn mooie decor met prachtige waterplanten compleet vernield. En alsof dat nog niet genoeg was, bleek ook nog eens dat enkele krabben zich via kleine scheurtjes en gleufjes uit het bassin hadden weten te hijsen, waardoor ze nu zowat overal konden zijn.
Voor de onderzoekers was het een heel interessant experiment: zij konden nu met eigen ogen zien hoe verwoestend zo’n colonne Chinese krabben kan zijn. Maar voor mij was het huilen met de pet op. Mochten we enkele weken - misschien zelfs maanden - tijd gehad hebben, dan zou ik het zeker nog eens geprobeerd hebben met zwaarder sediment, minder krabben of een andere opstelling. Maar we hebben nog zoveel verhalen te vertellen dus moesten we jammer genoeg besluiten dat het krabbenverhaal de docu niet zal halen.
