Dagboek van Pim: Lentevuurspin op vrijersvoeten
Wie mijn avonturen al een tijdje volgt, weet dat ik een boontje heb voor de kleurrijke lentevuurspin. Toen ik gevraagd werd om in eigen land een natuurdocumentaire te filmen, stond voor mij van meet af aan dan ook één ding vast: deze zeldzame achtpoter móest een rol krijgen in Onze Natuur. En wat voor één! Al tijdens onze prospectie in 2019 slaagde ik erin twee vechtende mannetjes in beeld te brengen, gedrag dat voorheen nog nooit geobserveerd was. Het verslag van die unieke belevenis staat in mijn boek en vandaag lees je hier het vervolg.
De trots van Lommel
Zoals alle verhalen over de lentevuurspin, moeten we ons verplaatsen naar Lommel. Daar zit de enige populatie van België en meteen ook een van de grootste van Europa (check hier het bijzondere verhaal van haar herontdekking). Maar dat daar wel wat rood-met-zwarte spinnen wonen, wil niet zeggen dat deze kleine kruipers bereid zijn zomaar hun medewerking te verlenen aan een groep ambitieuze natuurfilmers.
Het verhaal dat ik wil vertellen is dat van een mannetje op zoek naar een vrouwtje. Lentevuurspinnen brengen het grootste deel van hun leven ondergronds door en alleen bij de allerbeste omstandigheden komen de mannetjes uit hun hol gekropen. Dat doen ze in hun vijfde levensjaar, vrouwtjes zijn pas op een leeftijd van zes jaar geslachtsrijp en wachten ondergronds op hun prins. Handig, zo weet je zeker dat je niet met je broer de lakens deelt!
Onze ogen in het veld, spinnenliefhebbers Koen Van Keer en Ward Walraven, zouden ons op de hoogte houden van een ‘goede spinnendag’. Maar zowel in het voorjaar van 2019 als dat van 2020 kwamen ze van een kale reis terug: er was spinnenactiviteit, maar absoluut niet voldoende om een goed verhaal te kunnen filmen. Dit jaar kregen we dus onze allerlaatste kans …
Lentevuurspin trotseert kwakkellente
Om niets aan het toeval over te laten, trokken we vorige week - ondanks het kwakkelweer - toch naar Lommel. Het leek ons wat te koud, maar die ene kans mocht ons niet ontglippen. En dat bleken ook de mannelijke lentevuurspinnen te denken: ondanks het slechte weer waren ze massaal op de been. ‘t Is te zeggen: massaal betekent in zeldzame-spinnen-termen dat we op één dag zeven mannetjes gespot hebben. Een unicum, zelfs voor spinnenexperts Koen en Ward die meegingen om nestjes te zoeken!
Lentevuurspinnen sluiten hun trechtervormige hol af met wat spinsel waarmee ze insecten in de val lokken. Vaak ligt er naast de ingang van hun hol een kerkhof van keverschildjes, onderdelen die de spin niet kan verteren. Toch zijn de nestingangen voor een leek onherkenbaar, gelukkig wisten onze arachnologen duidelijk van wanten. Dankbaar voor hun advies, vatten we post op een plek met een heleboel webben.
Goed beschermd op pad
En dan is het wachten op het eerste mannetje dat zich laat zien. Na vijf ondergrondse jaren krijgt zijn lichaam een felrode kleur. Die dient twee doelen: enerzijds schrikt het predatoren af, anderzijds zorgt het voor de nodige camouflage tussen korstmossen zoals rood bekermos en rode heidelucifer. Wanneer de rode spin eindelijk op het toneel verschijnt, weten we zelf niet goed wat te verwachten. Er is nog maar zo weinig geweten over deze spinnensoort, we voelen ons echte pioniers!
Spinnen zijn onvoorspelbare beestjes en het lijkt alsof het mannetje dat ik in het vizier heb, ook niet zo scheutig is om zich in het hol van zijn toekomstige te wagen. Dat neem ik hem niet kwalijk: de vrouwelijke lentevuurspin is een echte femme fatale: een pak groter dan het mannetje en altijd hongerig. Voorzichtig twijfelend tokkelt hij op het deksel van het nestje. “Goed volk!”, lijkt hij te roepen. Wanneer het vrouwtje haar deksel komt openen, lijkt het mannetje even hard te schrikken als wij, maar toch raapt hij alle moed bij elkaar om af te dalen. Wat er dan gebeurt is ons een raadsel, want beide spinnen verdwijnen in hun ondergronds liefdesnest. We besluiten niet af te wachten, want soms gaat het mannetje pas dagen later op zoek naar een nieuwe verovering.
Wordt vervolgd?
Ik droom ervan om ook te kunnen filmen wat er zich ín het nest afspeelt. We weten dat er een overdracht plaatsvindt van sperma en dat het vrouwtje haar eicocon met veel toewijding verzorgt. Ze houdt de temperatuur constant door de cocon dichterbij of verder van de buitenwereld te verplaatsen. Wanneer de eitjes in augustus uitkomen, voedt ze de jonge spinnen met voorverteerde insecten. En dan, in het eerstvolgende voorjaar, doet ze de ultieme daad van zelfopoffering. Vlak voordat haar nakomelingen uitzwermen, biedt ze haar eigen lichaam aan. Hoe cool zou het niet zijn om dát als eerste te kunnen filmen!
