Uitgetest: Help de wetenschap vooruit door spinnen te meten (vanuit je luie zetel)
Met de komst van september is niet alleen het nieuwe schooljaar gestart, we zijn ook volop in het spinnenseizoen beland. Veel ‘bekende spinnen’ zoals de kruisspin en de tijgerspin zijn nu op hun grootst, ideaal dus om te gaan spinnen spotten. Deins je al achteruit als je nog maar aan spinnen denkt? Dan kan je vanaf nu ook achter je computer het onderzoek een handje helpen. En wie weet loop je binnenkort niet meer heel snel weg wanneer je zo’n fascinerende achtpoter live ontmoet!
Het doel van de UGent-wetenschappers van Spin-City is duidelijk: zoveel mogelijk foto’s verzamelen van spinnen. Daarvoor doen ze beroep op mensen zoals u en ik. Hoe meer burgerwetenschappers op pad gaan, hoe groter de database waarop de onderzoekers hun hypotheses kunnen testen. Vorig jaar deden we bij Onze Natuur al mee door spinnen te fotograferen met de Spinnenspotters-app (het verslag kan je hier nalezen), vandaag gaan we nog een stapje verder door zélf (onze) foto’s te bestuderen.
Tool om lengte en kleur van spinnen te meten
Zelf heb ik een lichte vorm van arachnofobie, maar foto’s kijken vind ik geen probleem: ideaal dus om mijn steentje bij te dragen aan wetenschappelijk onderzoek. Op de spinnenspotterswebsite log ik in en surf ik meteen richting meettool. Daar krijg ik toegang tot de bijna 6.000 foto’s die reeds verzameld zijn.
De tool laat je toe om de lengte van de spinnen op de foto’s te vergelijken met een referentievoorwerp. Ik zie o.a. muntstukken en tandenborstels voorbijkomen, maar het handigst zijn de foto’s waarop ook het spinnenspotterskaartje afgebeeld is.
Eerst duid je de voor- en achterkant van de spin aan, daarna het voorwerp waarvan je de lengte kent. Die lengte noteer je zorgvuldig, zodat de software kan berekenen hoe lang de spin in kwestie precies is. Vervolgens wijs je het achterlijf van de spin aan om de kleur te bepalen. Het duurt nog geen minuut om één foto te behandelen!
Hebben spinnen in de stad een lichtere kleur?
Waar doen we dat nu allemaal voor? Daarvoor steken we ons licht op bij Bram Vanthournout, opper-spinnenspotter en bezieler achter Spin-City. “We willen graag onderzoeken of de kleur van stedelijke spinnen lichter is dan die van hun familieleden op het platteland of in het bos. We vermoeden dat dat zo is omdat een lichter kleurtje minder snel opwarmt in een warme stad. Maar om dat zeker te weten, hebben we dus héél veel gegevens nodig. Niet alleen van het afgelopen jaar, maar van verschillende jaren op rij. Iedereen die nieuwe foto’s invoert (liefst mét referentiekaartje) is dus meer dan welkom!”
Opvallend bij het scrollen door de spinnenfoto’s is de oververtegenwoordiging van de kruisspin. Daar is Bram best blij mee: “De kruisspin is van nature een spin die veel kleurvariaties kent. Er zijn heel lichte en heel donkere exemplaren: een ideale soort om onze hypothese bij te testen. Op dit moment zijn kruisspinnen volwassen en dus op hun grootst. Maar ook de kleurrijke tijgerspin heeft zo haar geheimen. Zou ze meer zwarte banden hebben in noordelijke streken, meer witte en gele in het zuiden?”
Liveshow evolutietheorie - ook op school
Behalve een leuk feitje om te vertellen op een familie-skype-feest, kan dit kleuronderzoek ons ook interessante dingen vertellen over de evolutie van soorten in een nieuw omgeving. Het is letterlijk een manier om die evolutie live aan het werk te zien! Dieren die minder goed aangepast zijn aan het stadsleven, bijvoorbeeld omdat ze té snel opwarmen en uitdrogen, worden weggeselecteerd. Goed aangepaste spinnen die het lichaam koel kunnen houden, hebben dan weer een belangrijk voordeel op hun soortgenoten.
Omdat er in dit project zowel voor het verzamelen als het analyseren van gegevens beroep gedaan wordt op het grote publiek, is het een ideale leerschool voor wetenschappers-in-spe. Scholen kunnen meedoen door in hun omgeving (stad) en tijdens een klasuitstap (bos, platteland) op spinnenjacht te gaan. Wanneer de leerlingen achteraf hun foto’s analyseren met de nieuwe tool, dragen ze bij aan écht wetenschappelijk onderzoek maar kunnen ze ook zelf hun eigen onderzoeksresultaten bijeen sprokkelen. Een ideale manier om hun STEM-skills te verbeteren.
Zelf spinnen spotten?
Meedoen kan nog steeds via www.spinnenspotter.be. Met de app (op je smartphone) kan je foto’s maken, via de tool op de website kan je die foto’s achteraf ook analyseren. Wedden dat spinnen daarna geen geheimen meer hebben voor jou?
Naar de websiteFoto's: Spin-City
