Waarom raken vliegen wel binnen, maar niet terug buiten?
In de zomer mag je je ramen en deuren niet te lang laten openstaan, of je hebt het vlaggen: een dikke bromvlieg heeft haar weg naar binnen gevonden. Om vervolgens als een bezetene, schijnbaar doelloos, rondjes te vliegen. “Weet ze dan echt niet meer langs waar ze je huis in gevlogen is?”, vraagt Onze Natuur-fan Luc zich af.
Eerst en vooral moeten we van het idee af dat die vlieg opzettelijk jouw huis binnen komt zweven. Je denkt misschien dat ze jouw woning bewust uitgekozen heeft voor haar zoektocht naar eten of onderdak, maar zo vooruitdenkend is een vlieg simpelweg niet. Jouw geopende achterdeur of keukenraam ligt nu eenmaal puur toevallig op haar vliegroute.
Naar binnen vliegen doet ze dan wel moeiteloos, maar onthouden hoe ze precies in jouw leefruimte verzeild geraakt is, kan ze niet. Vliegen hebben namelijk minuscule hersenen met slechts een honderdduizendtal neuronen. Wel hebben ze, net als mensen, ook een korte- en langetermijngeheugen. In dat laatste komt informatie terecht die belangrijk is voor hun overleven, maar ‘de weg terug naar buiten vinden’ maakt hier blijkbaar geen deel van uit.
Voor je denkt dat we de vlieg als een achterlijk beest willen afschilderen: als je weet wat ze allemaal wél met dat miniatuurbrein kan, dan valt het best mee met haar intelligentie. Net als andere vliegende insecten hebben vliegen een heleboel sensoren op hun lichaam en vleugels, die onder andere geur, licht en luchtverplaatsing kunnen detecteren. Die informatie wordt razendsnel naar de hersenen gestuurd, die de spieren aanzetten om gepaste actie te ondernemen. Zo blijkt uit een studie met high speed video dat een vlieg binnen de 20 milliseconden na het waarnemen van een vijand van koers kan veranderen en de andere richting zal uitvliegen. Toch niet zo dom dus, die vlieg.
Hoe je haar dan uiteindelijk kan verjagen uit je huis? Wel, instinctief gaat een vlieg op zoek naar natuurlijk licht. Het concept ‘glas’ is haar echter niet bekend. Omdat ze met haar facetogen niet kan scherpstellen op één object en de wereld rondom zich dus wazig ziet, herkent ze het verschil tussen een gesloten en een open raam ook niet. Bovendien houdt vensterglas vaak UVB-stralen tegen terwijl het UVA-stralen doorlaat, wat een vlieg – die in tegenstelling tot mensen beide stralen kan zien – danig in de war kan brengen.
Wanneer ze in de richting van de zon vliegt en daarbij een venster tegenkomt, zal ze er dus vlakaf tegenaan botsen. En nog een keer, en nog een keer … Zelfs wanneer de andere vleugel van het raam gewoon openstaat. Het is dus niet zozeer de frisse lucht die haar aantrekt, maar vooral het verleidelijke daglicht achter dat transparante vensterglas. Wil je haar verlossen uit haar lijden? Sluit dan alle gordijnen, behalve die voor het open raam. Zo creëer je een visuele ‘wegwijzer’ en kan je de moegetergde vlieg een handje helpen om de uitgang van haar labyrint te vinden.
Stuur jouw vraag in
Heb jij je altijd al afgevraagd of er ook zwarte bloemen bestaan, waarom een specht geen hoofdpijn krijgt en of vissen ook scheten laten? De redactie van Onze Natuur gaat op zoek naar serieuze antwoorden op originele vragen. Heb je een idee? Stuur jouw vraag in via ons contactformulier en wie weet prijkt het antwoord binnenkort op deze pagina!
Stel je vraag
