Welke impact heeft corona op onze natuur?
Ons dagelijkse leven stond de voorbije weken even stil en dat heeft ook de natuur geweten. Soms draaide dat goed uit, soms minder goed.
Stranden kleuren groen en misschien zelfs zachtroze
Het leven is zwaar voor planten aan de kust. Niet veel groen is in staat om te overleven op het strand, maar zeeraket kan er wonderwel standhouden. Als het daar de kans toe krijgt tenminste: wandelende toeristen en vooral machines die het strand schoonmaken, verdringen het plantje naar de duinen. Tot de mensheid in lockdown gaat: her en der verschijnt de plant nu tóch aan de vloedlijn. Daar krijgen onze stranden een wonderlijk groen kleurtje. Op ongeveer één derde van de kustlijn kan je dit fenomeen nu waarnemen, volgens het VLIZ. Of de pioniersplant de versoepelde maatregelen zal overleven, is nog koffiedik kijken. Als hij wel in bloei komt, zal dat onze stranden voor het eerst een roze kleurtje geven.
Gesloten jachthaven lokte bijzondere bezoekers
Dat de kust wel vaart bij de coronacrisis, is niet zo gek. Toeristen en eigenaars van tweede verblijven zijn er voorlopig nog niet welkom, waardoor de stranden er verlaten bij liggen. Tot voor een week was ook de jachthaven van Nieuwpoort gesloten, een vrijgeleide voor zeehonden om die in te palmen. In Nieuwpoort waren in die periode opmerkelijk meer zeehonden te zien dan anders (let wel: de foto dateert van voor de crisis). Ondertussen is de pleziervaart weer toegelaten en trekken de zeehonden zich weer terug - ver weg van nieuwsgierige mensen.
Natuurgebieden onder druk tijdens voortplantingsseizoen
Elders in het land staat de natuur er minder goed voor door de lockdown. Nog nooit lokten de natuurgebieden zoveel recreanten. En dat terwijl de natuur zich in de lente transformeert tot een gigantische kraamkliniek. In deze periode bezorgen loslopende honden sowieso voor overlast bij grondbroeders en dit jaar zijn ze met extra veel. Ook reeën hebben er duidelijk last van: zelfs wanneer een hond in de buurt van een jonge ree passeert, kan het verstoten worden door de moeder.
Meer zwerfvuil
Meer volk in onze bossen betekent helaas ook meer afval dat achtergelaten wordt in de natuur. Hoewel iedereen geniet van een uitje in het groen en picknicken voorlopig verboden is, nemen we blijkbaar toch massaal een hapje en een drankje mee de natuur in. Het duurt tientallen tot honderden jaren vooraleer plastic of blik volledig afgebroken is en in al die tijd kan het flink schade berokkenen aan onze fauna. Dieren raken erin verstrikt, ze eten het op of stikken tijdens het inslikken.
Stadsdieren hebben het mogelijk moeilijker
In de steden zien we dan weer beduidend minder eetbaar afval, door de sluiting van o.a. terrassen, restaurants en foodtrucks. “Dat zou wel eens slecht kunnen uitkomen voor enkele opportunistische dieren die in de stad leven”, denkt Wim Massant van Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid. “We hebben het dan o.a. over duiven, meeuwen en ratten, dieren die over het algemeen als overlast beschouwd worden. Hoewel we zien dat die soorten ook andere voedingsstrategieën hebben, zijn ze minder flexibel dan je denkt. Zo zijn er meeuwen die vissersboten opwachten bij het aanmeren, meeuwen die vuilniszakken openscheuren en dus meeuwen die op de loer liggen bij de horeca. Maar het is niet zo dat ze al die tactieken in hun standaardrepertoire hebben zitten en vlot omschakelen.”
Vissen te zien in stadswater
De waterlopen in steden profiteren wel van de crisis. Hun helderheid is de afgelopen weken enorm toegenomen. Dat heeft alles te maken met het wegvallen van toeristische rondvaarten, bijvoorbeeld op de Reien in Brugge. De plezierbootjes houden het water in beweging, waardoor modder geen kans krijgt om weg te zakken naar de bodem. Het resultaat is helder water waarin grote vissen rondzwemmen. Dat wil trouwens niet zeggen dat de waterkwaliteit zelf verbeterd is, hoewel waterplanten zullen profiteren van het zonlicht dat nu kan binnendringen.
Een gazon in hartje Brussel
Niet alleen de stranden kleuren groen, ook de pleinen. Op de Brusselse Grote markt wandelen nu zo weinig voetgangers, dat er grassprieten verschijnen tussen de kasseien. Het weer van de afgelopen weken - veel zon met af en toe wat regen - heeft voor een groeispurt gezorgd.
Aantal verkeersslachtoffers blijft een vraagteken
Er zouden aanzienlijk minder aanrijdingen met o.a. egels gerapporteerd zijn dan omstreeks dezelfde periode van vorig jaar. Maar dat hoeft niet noodzakelijk te betekenen dat er minder dieren aangereden worden, vertelt Natalie Sterckx van Natuurpunt: “We hebben daar geen harde cijfers over, omdat er zoveel randfactoren meespelen. Het is immers niet omdat er minder meldingen waren, dat er ook minder verkeersslachtoffers zijn. Door de lockdown zijn er minder tellers op pad die onfortuinlijke dieren rapporteren. Het zou ook kunnen dat er net méér dieren verrast worden door het verkeer, omdat ze zich dichter bij de rustigere wegen durven begeven. Op onze snelwegen leek het wel alsof er meer aanrijdingen waren, maar als er minder verkeer is, blijft zo’n dier ook veel langer zichtbaar voor passanten.”
Zijn er meer vogels in je tuin?
Tenslotte rapporteren veel mensen dat ze dit jaar meer vogels horen in hun tuin, maar ook die waarneming is moeilijk hard te maken. Zijn er meer vogels of heb je meer tijd om even stil te staan bij hun gezangen? Wie nu meer tijd thuis doorbrengt, zal zijn tuin automatisch anders beleven dan dat in pre-coronatijden het geval was. Volgens Wim Massant kan het ook een kwestie zijn van ruis die wegvalt: “Omdat de omgeving stiller is, hoor je automatisch beter wat er in de natuur gebeurt. Al is het ook mogelijk dat zangvogels zich dit jaar dichter bij drukke wegen begeven om te broeden, waar ze in andere jaren met hun gekwetter niet boven het verkeersgewoel uitkomen.”
Natuurbeleving stijgt
Toch willen wij bij Onze Natuur maar wat graag het voordeel van de twijfel uitdelen. Dat Belgen de natuur herontdekken in tijden van corona, is iets wat we natuurlijk toejuichen. Door oog te hebben voor wat er in je groene omgeving gebeurt, of dat nu een stadspark, natuurgebied of je eigen tuin is, wordt de natuur weer iets waar we allemaal trots op zijn.
