Hermelijn
Wie woont er in jouw houtstapel?
't Is gebeurd, de eerste sneeuw is gevallen in ons land! De winter nadert nu écht met rasse schreden, maar niet voordat de Sint en zijn Pieten zijn gepasseerd. Heb jij de haard nog even onaangeroerd gelaten, om te voorkomen dat goedheiligman en co hun vingers verbranden? Wijs besluit, waar ook sommige inwoners van onze natuur je dankbaar voor zijn!
Met het weerbeeld van de voorbije dagen kruipen we het liefst van al weg onder een zacht dekentje, lezend in een goed boek en met een warme kop chocolademelk in de hand, dromend van een diepe winterslaap zoals alleen onze natuurbewoners dat kunnen. In het wild is het niet ongewoon om je metabolisme even op een lager pitje te zetten wanneer het seizoen daar om vraagt. Sommige dieren verzinken maandenlang in een diepe slaap, andere zoeken eenvoudigweg een beschutte plek om zich te beschermen tegen de ergste vorst en wind. En dan komt een gezellige stapel brandhout goed van pas. Wie zijn die dieren die jouw houtstapel tot hun winterplek bombarderen?
Amfibieën
Amfibieën zijn koudbloedige dieren, dat betekent dat ze hun lichaamstemperatuur niet zelf kunnen regelen. Voor hen is het dus letterlijk onmogelijk om ‘s winters door te gaan met het normale leven zonder letterlijk dood te vriezen. Daarom hebben ze een plekje nodig waar de vorst hen niet kan bereiken én waar ze niet dreigen uit te drogen. Sommige amfibieën zoals de bruine kikker en de meeste watersalamanders overwinteren onder water, maar er zijn er ook die een terrestrisch toevluchtsoord opzoeken … zoals een houtstapel. Het kan zomaar zijn dat jouw stapel boomstammen een dak boven het hoofd biedt aan een gewone pad, een geelbuikvuurpad, een vuursalamander of een boomkikker – als je geluk hebt tenminste, want de meeste van deze amfibieën zijn geen algemene soorten. Vind je een amfibie tussen het hout, stoor hem dan niet zodat hij zijn winterslaap kan verderzetten om met een schone lei aan een reproductief voorjaar te beginnen.
Hagedissen en slangen
Net zoals amfibieën kunnen reptielen hun lichaamstemperatuur niet op peil houden zonder hulp van buitenaf. In de koudste maanden moeten ze dus verplichte rust nemen. Het is dus niet verwonderlijk dat de levendbarende hagedis, de muurhagedis of de hazelworm een beschutte plek opzoeken in onze tuinen. Ook in de zomer houden ze trouwens van een schuilplaats onder dood hout, dat ze gebruiken als ondergrond voor een hartverwarmend zonnebad. Vind je één van deze reptielen, panikeer dan niet en laat hem zijn plekje behouden. Ze zijn niet gevaarlijk en waarschijnlijk angstiger van jou dan jij van hen. Dat geldt trouwens ook voor de ringslang, die heel af en toe in tuinen opduikt en dan een grote schrikreactie veroorzaakt – enkel en alleen omdat ze een (onbegrepen) slang is.
De egel
Wie wil er nu niet zo’n schattige stekelbol van een egel in zijn tuin ontvangen? Dan is het een kwestie van niet té opgeruimd te zijn en een paar schuilplekjes in je tuin te voorzien, waaruit de egel zelf zijn favoriete keuze kan maken. Je kan zelf een vijf-sterren-suite in elkaar timmeren, maar een stapel hout, een berg dode bladeren of een composthoop worden ook geapprecieerd door een egel op zoek naar warmte. Daar kan het kleine zoogdier veilig de winter doorbrengen – op voorwaarde dat hij niet gestoord wordt natuurlijk. Hier lees je nog meer tips om egels de winter door te helpen.
Kleine marterachtigen
Wezel
In tegenstelling tot de dieren hierboven houden kleine marterachtigen geen winterslaap, maar ze hebben wel een schuilplek nodig om zich te beschermen tegen extreme weersomstandigheden – ook in de zomer. De wezel, de steenmarter en de meer zeldzame hermelijn trekken zich wel vaker terug in een houtstapel om zichzelf te beschermen tegen koude, wind en grotere roofdieren. En hoewel vaak het tegendeel over hen gedacht wordt, hebben deze kleine jagers ook zo hun positieve kantjes: ze bestrijden met succes overlast door kleine knaagdieren. Kiest er wel eens eentje jouw garage uit om te overwinteren? Bied hem dan een stapel hout aan als volwaardig alternatief, zodat hij binnen geen schade kan aanrichten.
Insecten
Wist je dat heel wat kevers gek zijn op dood hout, zoals bijvoorbeeld het prachtige vliegend hert, maar ook onze lieveheersbeestjes? Veel insecten brengen de winter door als larve, een levensstadium waarin ze vooral bezig zijn met eten – sommige eten zelfs hout – maar de meeste kevers gebruiken jouw brandhout vooral omwille van de isolerende waarde ervan. Het is geen verrassing dat xylofage (houtetende) soorten zoals miljoenpoten of houtwormen verlekkerd zijn op dode takken die her en der blijven liggen in je tuin. Die laatste zijn zelfs erg nuttige opruimers die afgestorven materiaal omzetten in voedingsstoffen die nieuw leven mogelijk maken. Ook oorwormen houden van houtige schuilplekken.
Gouden torren
Vogels
Hou jij ook zo van tuinvogels, die dagelijks garant staan voor een live natuurdocumentaire in je tuin? Zij zullen maar wat blij zijn met een stapel takken of dood hout om in het voorjaar hun nest op te trekken. De winterkoning, de roodborst en de heggenmus zijn dol op deze optie, vooral omdat dood hout hun favoriete prooien aantrekt. In die zin herbergt jouw brandhout zowel een geschikte nestplek als een onbeperkt buffet dat automatisch wordt aangevuld. Handig, toch?
Help de biodiversiteit in jouw tuin
Je hebt het goed begrepen: dood hout is een onuitputbare bron van leven. Heb je nog geen stapel takken in jouw tuin geïnstalleerd, waar wacht je dan nog op? Het krikt de biodiversiteit in je achtertuin gegarandeerd op – een duurzaam Sinterklaasgeschenk voor jouw eigen stukje natuur.
