Zo voorkom je dat dieren last ondervinden van afval
Afval is overal. Hoe goed we ook ons best doen om alles netjes te sorteren, toch komt er per ongeluk weleens wat afval in de natuur terecht, bijvoorbeeld wanneer een kat je vuilniszak in repen krabt of de wind aan de haal gaat met je oud papier. Met deze tips kan je mee helpen voorkomen dat dieren in de natuur in de problemen komen door ons afval.
Ook ‘per ongeluk’ heeft grote gevolgen
Allicht zullen de meesten onder ons niet moedwillig met afval in het rond strooien wanneer we op straat, door het bos of op het strand wandelen. Of dat hopen we althans! Maar een aanzienlijk percentage van het afval komt door nalatigheid of via natuurkrachten zoals water en wind toch in de omgeving terecht. Dat onopzettelijk achtergelaten afval veroorzaakt evengoed heel wat schade en overlast. Want veel dieren kunnen het onderscheid niet maken tussen een voedzaam, eetbaar hapje en een kleurige verpakking met een interessant geurtje.
Een leeg frisdrankblikje, een rubberen elastiekje, een plastic zak … Wat voor ons een onschuldig gebruiksvoorwerp is, kan al snel veranderen in een dodelijk wapen wanneer het in het leefgebied van wilde dieren gaat rondzwerven – of dat nu in de natuur of in de stad is. Nieuwsgierige of hongerige dieren kunnen er namelijk in verstrikt raken, zich eraan verwonden of erin stikken. En dat gebeurt helaas meer dan je zou denken. Wat het effect van zwerfvuil op onze wildlife is, namen we eerder al onder de loep. Maar wat als we je vertellen dat je ook zélf actie kan ondernemen om te voorkomen dat wilde dieren het slachtoffer worden van ons zwerfvuil?
Tips om dieren tegen afval te beschermen
Drank- en conservenblikjes
De kans is groot dat je jezelf al eens in je vinger gesneden hebt met de vlijmscherpe rand van een metalen blikje: da’s geen pretje. Zeker wanneer er nog drank- of etensresten achterblijven in een leeg blikje, worden dieren aangetrokken door de geur en gaan ze het blik van wat dichterbij bestuderen. Soms té dicht ... en dan komen ze met hun kop of hun hele lijf vast te zitten. Terwijl ze zich in paniek proberen te bevrijden uit hun hachelijke positie, kunnen ze zich ernstig bezeren aan de scherpe randjes. De verwondingen die ze hierdoor oplopen, zijn soms van die aard dat het dier in kwestie op onnodig gruwelijke wijze aan z’n eind komt.
Wat kan jij doen? Spoel lege blikjes altijd grondig uit en vouw de scherpe randen naar binnen vooraleer je ze in de pmd-zak deponeert. Dat zorgt ook voor de veiligheid van de ophalers van je pmd-afval. Is er veel wind voorspeld? Zet de pmd-zak dan pas buiten net voor de ophaling en zorg dat hij goed dichtgeknoopt is, zodat de inhoud niet kan gaan vliegen.
Plastic zakken
Je hebt vast al eens de schokkende foto’s gezien van (wal)vissen en zeevogels met een maag vol plastic zakken. De dieren verwarren het plastic vaak met voedsel en happen het gulzig naar binnen, waardoor ze een gevoel van verzadiging krijgen en sterven door verhongering. Andere dieren raken dan weer verstrikt in een plastic tasje en komen om door verstikking. Bovendien kan het wel duizend jaar duren eer een plastic tasje volledig afgebroken wordt in de natuur. Tijdens dat proces komen er tal van microplastics in de leefomgeving en de voedselketen van heel wat dieren – én mensen – terecht. Niet meteen iets wat je op je geweten wil hebben, toch?
Wat kan jij doen? Neem een herbruikbare boodschappentas of -box mee naar de winkel. Kan je toch niet onder het gebruik van een plastic tasje uit? Zorg dan dat het zeker niet in de natuur terechtkomt. Je kan het thuis sorteren in de pmd-zak en er zo nog een nieuw leven aan geven!
Een dode zeemeeuw, verstrikt in plastic zakjes
Rubberen elastiekjes
Handig, zo’n elastiekje! We gebruiken het om verpakkingen af te sluiten, een bundeltje kruiden bij elkaar te binden of een wilde haardos te temmen. Maar je weet ook hoe onaangenaam het voelt wanneer een elastiekje om je pols te hard spant of wanneer je haren erin vast blijven zitten. Je kan je dus wel voorstellen dat dit kleinood ook bij dieren veel ellende kan veroorzaken: elastiekjes raken verwikkeld rond hun pootjes of nek, komen rond de snavel van vogels te zitten of belanden in hun maag, met alle pijnlijke gevolgen van dien.
Wat kan jij doen? De beste manier om te voorkomen dat elastiekjes in het milieu terechtkomen, is door ze te hergebruiken. Bewaar ze in een doosje in je keukenlade – je kan ze gerust meerdere keren gebruiken! Heb je ze écht niet meer nodig, knip ze dan in kleine stukjes voor je ze bij het restafval sorteert.
Sigarettenpeuken
Zowat de helft van het aantal stuks ingezameld zwerfvuil bestaat uit sigarettenpeuken. Dat zo’n nicotinestompje propvol schadelijke stoffen zit, daar hoeven we geen tekeningetje bij te maken, zeker? Van de gezondheidseffecten van passief roken hebben vogels en vissen dan misschien geen last, maar in het ergste geval kunnen ze wel stikken … Niet in de sigarettenrook, maar wel in de filters van de sigaretten die ze naar binnen happen. Zo komen al die chemicaliën ook nog eens integraal in hun lichaam terecht.
Wat kan jij doen? Stoppen met roken, natuurlijk! Al snappen we wel dat het niet zo evident is om je gewoonte van de ene op de andere dag zomaar op te geven. Neem daarom altijd een zakasbakje mee wanneer je de deur uitgaat. Zo spaar je je peuken netjes op tot je een asbak of vuilnisemmer tegenkomt.
Een dode ansjovis met een peuk in zijn bek
Kauwgom
We hoeven je niet te vertellen hoe vervelend het is om met de zool van je schoen in een vers uitgespuwde kauwgom op de stoep te blijven plakken, toch? Misschien ben je zelfs al eens op zo’n kleverig snoepje gaan zitten – bah! Beeld je dan eens in hoe het voor dieren moet zijn als ze zich per ongeluk bovenop zo’n kauwgom neervleien … De kans dat ze het goedje opeten en erin stikken, is eerder klein, maar wanneer ze de plakboel in hun veren of vacht krijgen, kan het wel hun bewegingsvrijheid ernstig beperken.
Wat kan jij doen? Simpel, geen kauwgom meer uitspuwen op de grond! Rol je uitgekauwde snoepje in een papieren zakdoekje of een opgefrommeld kassaticket, je hebt altijd wel iéts op zak waarin je ’m kan verpakken. Zo gooi je je kauwgom thuis makkelijk in de vuilnisbak.
Ballonnen
Steeds meer worden we ons bewust van de vervuiling die ballonnen veroorzaken wanneer ze in de natuur verzeild raken. En ook de risico’s voor dieren, wanneer zo’n ballon in de maag terechtkomt, zijn niet min. Zeevogels hebben bijvoorbeeld aanzienlijk meer kans op overlijden wanneer ze deze zachte plastics – of slechts een fragment ervan – in hun maag krijgen. Lokale besturen kunnen er tegenwoordig voor kiezen om het oplaten van ballonnen te verbieden via het politiereglement.
Wat kan jij doen? Idealiter koop je geen ballonnen meer. Ben je toch gezwicht voor de overtuigende campagne van zoon- of dochterlief, bind de ballon dan goed vast rond de pols van je kleine natuurliefhebber, zodat hij niet de lucht in kan vliegen. Is de lol eraf? Knip de ballon dan in kleine stukjes voor je hem bij het restafval gooit.
Uiteraard is het nog véél beter om afval helemaal te vermijden. Daarom verwijzen we je graag door naar enkele haalbare tips om plasticvrij de natuur in te trekken én manieren om je vuilniszak te beschermen tegen straatkatten en wilde dieren zoals (stads)vossen.
Wist je dat …
… niet alleen wilde dieren het slachtoffer worden van zwerfvuil? Jaarlijks sterven er immers enkele duizenden koeien – en een veelvoud van dat aantal loopt ernstig letsel op – door stukjes blik die tijdens het grazen in hun maag belanden. Een heleboel runderen worden bovendien ziek door het eten van zwerfafval. Behalve veel dierenleed levert dit ook een grote economische kost voor de veehouderijsector op.
