Vrouwelijke sijs eet zaad uit elzenproppen
Zwarte els draagt ganse winter vruchten
Elzenproppen: zo heten de miniatuur-zaadkegels die na het verdwijnen van de bladeren aan de takken van de zwarte els blijven hangen. En daar zullen ze nog een tijdje hangen: de zwarte els laat maar met mondjesmaat haar zaden vrij.
Elzen houden van natte standplaatsen en groeien in moerassige bossen. Ze werken samen met bacteriën die in kleine wortelknolletjes stikstof rechtstreeks vanuit de lucht doorgeven aan de boom. Deze eigenschappen zorgen ervoor dat de zwarte els vaak de eerste keuze is op uitdagende plekjes: de boom overleeft langdurige overstromingen én brengt voedzaam stikstof in de bodem.
Elzenproppen trekken kleine zaadeters aan
Elzen zijn eenhuizige bomen die in het begin van de lente zowel mannelijke als vrouwelijke ‘katjes’ dragen. De mannelijke bloemen zijn ongeveer 5 cm lang en hangen in trossen aan de takken, de vrouwelijke bloemen zijn veel kleiner en ovaal van vorm. Wanneer de vrouwelijke katjes bevrucht zijn, ontwikkelt zich een groene, kegelvormige vrucht die later op het jaar verhout en aan een miniatuur-denappel doet denken: de elzenprop.
Elzenproppen bevatten zaden die ze met mondjesmaat verspreiden. De proppen blijven een ganse winter (en zelfs langer) aan de boom hangen. Regelmatig komt er een zaadje vrij, dat meegevoerd wordt door wind en water. Daarvoor zijn de zaden perfect aangepast: ze zijn uitgerust met een dubbel ‘vleugeltje’ om zich te laten meevoeren op de lucht en hebben een ingebouwd luchtkamertje om beter te kunnen drijven. Zo is de kans groter dat er af en toe een zaadje op dé perfecte plek om te ontkiemen terechtkomt.
Omdat er zoveel lekker zaad te vinden is in de elzenproppen van de zwarte els, is het een boom waar ‘s winters veel zaadeters op af komen. Kleine vinkachtigen zoals sijzen, barmsijzen, goudvinken, kepen en putters zie je dan ook vaak neerstrijken in een kale elzentop of op de bodem van een elzenbroekbos.
Herken de zwarte els
Hoogte: 15 tot 20 meter hoog
Blad: nagenoeg ronde bladeren met een afgeronde (tot zelfs ingesneden) top en een grove bladrand
Bloeiwijze: eenhuizig met hangende, mannelijke katjes (5 cm) en ovalen vrouwelijke katjes (0,5 cm) op eenzelfde boom
Vrucht: kleine, kegelvormige elzenproppen (1,5 tot 2 cm) die gevleugelde zaden bevatten
Schors: ruw en erg donker gekleurd
Creëer je eigen bos met subsidies van de Vlaamse Overheid
Heb jij een stuk grond en jeuken je vingers om het om te vormen tot een soortenrijk bos? Check op www.bosteller.be hoe je dat aanpakt, welke bomen geschikt zijn voor jouw stuk grond en hoe je subsidies kan aanvragen voor jouw eigen stukje topnatuur.
NAar de bosteller
