Florachallenge #3: Volg je neus en lokaliseer 1 bloem of plant met je neus
Alles vertrekt vanuit de zintuigen. Zo zijn geuren enorm belangrijk om insecten aan te trekken. Bloemen sturen actief geurstoffen uit om bestuivende insecten zoals bijen, hommels of vlinders te lokken. Door geurende planten toe te voegen aan je tuin, terras, in bakken aan je balkon of onder het raam, wordt niet enkel de geest van de mens positief gestimuleerd, maar creëer je ook een biodiverse ruimte. BNP Paribas Fortis daagt je uit om vijf sterk geurende planten of bloemen te ontdekken waar je zelf mee aan de slag kan en maak je omgeving aantrekkelijker voor insecten!
Jouw opdracht
- Ga buiten staan (in je tuin, op je terras, balkon, in het park…) en lokaliseer 1 plant of bloem met je neus. Zijn er momenteel ook insecten aanwezig bij deze planten of bloemen? Zo ja, score! Ook leuk om samen met anderen te doen. Vallen jullie dezelfde geuren op?
- De opdracht is geslaagd wanneer je 1 van de onderstaande bloemen of planten hebt gespot én er ook insecten aanwezig waren bij deze plant.
Het belang van bestuiving
Planten en insecten hebben elkaar nodig. Insecten zijn namelijk de belangrijkste bestuivers van bloemen, ze zorgen dus voor de voortplanting van planten.Niet alleen honingbijen vervullen die taak, ook hommels, wespen, zweefvliegen, kevers en vlinders kunnen er wat van. Insecten bestuiven niet bewust, maar het is een gevolg van hun dorst naar suikerrijke nectar. Bloemen bevredigen dus de behoeftes van insecten met hun nectar en insecten gaan vervolgens - onbewust - helpen met de voortplanting van die bloemen en planten.
Het bestuiving proces op zich is eigenlijk vrij simpel. Het stuifmeel van de mannelijke bloemdelen (de meeldraden) moet overgebracht worden naar het vrouwelijke deel van de bloem (de stamper). Uiteraard kunnen bloemen dat niet zelf, maar het zijn de bestuivers die de bevruchting mogelijk maken. Wanneer insecten de nectar uit bloemen eten, strijken ze met hun kop langs de meeldraden waardoor het stuifmeel zich hecht aan het lichaam van het diertje. Wanneer ze dan verder op zoek gaan naar eten en zich verplaatsen naar een andere bloem, reist het stuifmeel met hen mee waardoor het bij de stamper terecht komt. Nu is de bloem bevrucht!
Wist je dat 70% van de soorten gewassen die we eten afhankelijk zijn van dierlijke bestuiving? Bestuiving is dus een belangrijk onderdeel van het leven, maar wordt onder druk gezet door de afname van de insectenpopulatie. Aangezien geurende bloemen verschillende insecten aantrekken, is het een enorme meerwaarde om hier zelf mee aan de slag te gaan.
Sterk geurende bloemen
Maarts viooltje
- Bloeiperiode: maart-mei
- Bloemkleur: violetblauw
- Standplaats: zon, halfschaduw
Het maarts viooltje of de Viola odorata is een vaste plant uit de viooltjesfamilie. Viola is een verkleinwoord van het Griekse ion waarmee welriekende planten werden aangeduid. Odorata (de soortnaam) wijst er verder op dat het maarts viooltje een heldere geur verspreidt. Viola odorata zijn viooltjes die men veelal in bloembakken plaatst. Heel handig dus voor een kleinere tuin, balkon en terras of om onder je venster te plaatsen.
Dit viooltje houdt van een normale tot vochtige bodem en vraagt verder niet veel aandacht. Het maarts viooltje is verder een belangrijke waardplant voor de bosrandparelmoervlinder, de grote parelmoervlinder en de akkerparelmoervlinder. Je bewijst deze insecten er dus een hele dienst mee wanneer je deze kleurrijke, geurende plant toevoegt aan je leefomgeving!
Meiklokje
- Bloeiperiode: april - mei
- Bloemkleur: wit
- Standplaats: halfschaduw, schaduw
Het lelietje-van-dalen of het meiklokje is een vaste plant die behoort tot de aspergefamilie. In Vlaanderen komt deze plant veel voor. Wanneer het lelietje-van-dalen bloeit, verschijnen er witte, aangenaam geurende klokjes op een smalle stengel. Maar waar plaatse deze plant nu best? Wel, het meiklokje kan dienen als onderbegroeiing in de buurt van vaste planten of bomen. Het vereist een lichtzure grond, liefst zo veel mogelijk uit de zon. Je kan het meiklokje ook in een bloempot of kuip plaatsen zodat je ook vanop je balkon of terras van dit bloempje kan genieten. Let wel op met deze plant in de buurt van kinderen, want hoewel het meiklokje er ongelooflijk aantrekkelijk uitziet, is het erg giftig!
Voor de insectenwereld daarentegen is het meiklokje allesbehalve toxisch. Bijen, hommels, vliegen, zweefvliegen en vlinders genieten lustig van deze plant en staan in voor de bestuiving.
Paardenbloem
- Bloeiperiode: vroege lente, eerste helft april - mei
- Bloemkleur: geel
- Standplaats: volle zon
Is deze bloem een nagel aan je doodskist of eerder een godsgeschenk? Sommige mensen zullen de paardenbloem enkel zien als een vervelend onkruid dat maar niet wil verdwijnen terwijl anderen inzien dat deze bloem sterk ondergewaardeerd is. Begin april kleuren verschillende weidelanden volledig geel door de bloei van de paardenbloem. Een paardenbloem kan je terugvinden in vochtige tot natte voedselrijke graslanden, bermen, gazons en zelfs tussen stoep -en terrastegels. De ultieme bloeiperiode van dit gele bloempje ligt in april, maar het kan in principe het hele jaar door bloeien.
Deze bloem behoort tot de composietenfamilie en bevat naast een sterke geur ook een heel resem aan geneeskrachtige stoffen. Een paardenbloem heeft verschillend helende krachten:
- De paardenbloem is rijk aan ijzer en daarom heel goed voor je lichaam
- De paardenbloem heeft een galverhogende en galdrijvende werking waardoor het helpt met de spijsvertering.
- De paardenbloem kan een hulpmiddel zijn om je bloed te zuiveren en giftige stoffen uit je lichaam te verdrijven
- De bitterstoffen in de paardenbloem bevordert de leverfunctie.
De paardenbloem is daarnaast ook heel geliefd bij insecten. Bijen, hommels, vlinders, kevers en zweefvliegen halen er hun nectar en stuifmeel uit om andere bloemen mee te bestuiven. De paardenbloem is ook meestal de eerste bloem die veel vlinders en bijen bezoeken omdat het een van de eerste bloeiers is die ze kunnen bezoeken voor voedsel. Als je de paardenbloem dus in je tuin ziet verschijnen, laat hem dan gerust staan. Het is geen onkruid, maar helende, nuttige bloem!
Meidoorn
- Bloeiperiode: april-juni
- Bloemkleur: wit
- Standplaats: zon, halfvolle zon, schaduw
De meidoorn is een inheemse plant die behoort tot de rozenfamilie. Het is een doornige struik die je soms ook als kleine boom kan tegenkomen. Het geslacht meidoorn kent honderden soorten, maar in België komen er drie voor. De eenstijlige meidoorn, de tweestijlige meidoorn en de koraalmeidoorn. De eenstijlige meidoorn kan uitgroeien tot 10 meter hoog en komt het vaakst voor in België. Dit terwijl de tweestijlige soort uitgroeit tot 4 à 5 meter hoog en eerder zeldzaam is. De koraalmeidoorn ten slotte kunnen we nog heel weinig zien en is een echte zeldzaamheid in ons land.
Met ‘eenstijlig’ of ‘tweestijlig’ wordt de hoeveelheid stijlen van de stampers in de meidoornbloesem bedoeld. De tweestijlige meidoorn bloeit ook 2 weken eerder dan de eenstijlige soort. Vanaf de lente tot het najaar kan je van deze plant genieten. De bloeiperiode begint in april waardoor je dan de witte, geurende bloemen kan bewonderen. De rode, zoetzure vruchtjes van de meidoorn rijpen later in september. Van nature kan je de meidoorn terugvinden in de lage landen in bossen, parken en tuinen. Deze struik houdt van een vochtige leemhoudende grond en een plaats in het zonnetje. Veelal wordt de meidoorn van grootte in compact gehouden door te snoeien. Daardoor kan deze plant ook in een kleinere tuin terecht.
De zoete geur van de bloesems trekt veel insecten aan. Insecten komen voor de nectar van deze bloemen. Bijen, hommels, vlinders, zweefvliegen… bestuiven de meidoorn overvloedig. Maar ook vogels zijn fan van deze plant en meer specifiek van de bessen van de meidoorn. In het najaar genieten vooral spreeuwen en vinken, maar ook trekvogels van deze rode, zoetzure bessen. In de winter verorberen koperwieken en kramsvogels - die hier overwinteren - de overgebleven bessen.
Nog enkele tips
- Het is aangeraden om in je tuin, op je balkon of terras voldoende afstand te bewaren tussen de verschillende bloemen -of plantensoorten zodat de geuren elkaar niet overlappen
- Als je bloempotten of bakken met geurplanten onder je raam plaatst of vlak bij je raam zet, kan je tijdens het verluchten van je huis ook van de heerlijke geuren genieten.
