Onze kikkers leggen het af tegen de exoten
Terwijl wij allemaal in ons kot zitten, zijn kikkers hard aan het werk. Het is namelijk de belangrijkste periode van het jaar voor ze. De meeste mannetjes zijn druk aan het kwaken op zoek naar een leuk meisje. Sommige soorten hebben zelfs al kikkervisjes of dikkopjes gekregen. Maar welke soorten kikkers hebben wij eigenlijk?
Soorten kikkers
Om te weten hoeveel soorten kikkers we hebben in België moeten we eerst weten wat een kikker is. Is een pad een kikker? Ja en nee. Padden vallen namelijk wel onder de orde kikkers (Anura), maar niet onder de familie kikkers (Ranidae). Om verwarring te voorkomen wordt de familie kikkers ‘echte kikkers’ genoemd. Padden zijn dus eigenlijk nepkikkers.
Vergeleken met andere soortgroepen zoals insecten, planten of vogels, omvatten kikkers weinig soorten. Dat maakt het gemakkelijk om ze te leren. In België komen 15 soorten kikkers voor, waarvan 7 echte kikkers. Twee hiervan zijn exoten en horen niet thuis in onze natuur: de Amerikaanse Stierkikker en de Meerkikker. Ze zijn door mensen hierheen gebracht voor in de vijver, maar vooral voor hun heerlijke kikkerbilletjes.
Onze inheemse kikkersoorten zijn hier niet heel blij mee. De Amerikaanse Stierkikker (foto hierboven) verspreidt ziektes, eet al het onderwaterleven op en concurreert met andere kikkersoorten. Deze kikker vormt niet alleen in België een probleem: het is een van de meest invasieve exoten ter wereld (REF). De andere invasieve exoot, de Meerkikker (foto hieronder), is op een veel onopvallendere manier gevaarlijk; namelijk via het groene kikker-complex.
Het groene kikker-complex
Het groene kikker-complex omvat drie groene kikkers die lastig uit elkaar te houden zijn: de exotische Meerkikker, de inheemse Poelkikker en de kruising tussen die twee: de Bastaardkikker. Precies deze kruising is problematisch voor de inheemse Poelkikker. De oorzaak zit hem in de genen. De Bastaardkikker bewaart eigenlijk de genen van zowel de Poelkikker als van de Meerkikker. Maar wanneer de Bastaardkikker vervolgens paart met een Poelkikker, geeft hij zijn Meerkikker-genen door. Hierdoor ontstaat weer een Bastaardkikker. Wanneer de Bastaardkikker paart met een Meerkikker, gebruikt hij juist zijn Poelkikker-genen, waaruit opnieuw een Bastaardkikker ontstaat. Dit lijdt er dus toe dat uiteindelijk alle Poelkikkers in Bastaardkikkers veranderen!
In deze figuur is het proces versimpeld, waarbij de Meerkikker (MM) twee ‘M’ genen heeft en de Poelkikker (PP) twee ‘P’ genen heeft. De bastaardkikker (MP) heeft zowel de genen van de Poel- als de Meerkikker, een ‘M’ en een ‘P’. In een populatie van drie Poelkikkers en een Meerkikker zal de populatie uiteindelijk verdwijnen. In de figuur staat weergegeven wat er gebeurt als een Meerkikker wordt toegevoegd aan een populatie van drie Poelkikkers. Uiteindelijk blijft er alleen een bastaardkikker over, waardoor de populatie verdwijnt.
De Poelkikker leidt dus aan een soort “genetische opslokking”, hetgeen in gang is gezet door de mens en zijn verlangen naar kikkerbilletjes. Hoewel er wat uitzonderingen zijn op dit proces, blijft het fenomeen bizar en leidt het op een geniepige manier tot het verdwijnen van onze Poelkikker. Alhoewel, als de Poelkikker uitsterft zal zijn DNA perfect behouden blijven in de Bastaardkikkers! Bizar toch?!
De Poelkikker (links) en de Bastaardkikker (rechts)
Fotogalerij
